ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

490 Μετατροπή ποινής πενταετούς κάθειρξης Ανάλυση θεματικής Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρ. 82 παρ. 1 ΠΚ, όπως διαμορφώθηκε με το πρώ- το άρθρο υποπαράγραφος ΙΓ’ παρ. 1 εδ. α’ του Ν 4093/2012, ποινή στερητική της ελευθερίας που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη μπορεί να μετατραπεί σε χρηματική. Με δεδομένο ότι στερητική της ελευθερίας ποινής πέντε ετών μπορεί να είναι τόσο η πενταετής ποινή φυλάκισης όσο και η πενταετής ποινή κάθειρξης, δημιουργήθηκε σε θεωρία και νομολογία σοβαρή διχογνωμία, ως προς το κατά πόσον, στη δυνατό- τητα μετατροπής του άρθρ. 82 παρ. 1 ΠΚ συμπεριλαμβάνεται και η πενταετής ποινή κάθειρξης. Στη νομολογία η αρχική εικόνα ήταν διχασμένη. Μία σειρά αποφάσεων 1243 δεχό- ταν τη δυνατότητα μετατροπής και της πενταετούς ποινής κάθειρξης με δύο κυρί- ως επιχειρήματα 1244 : α) η ερμηνευτική αυτή εκδοχή συμπορεύεται με το γράμμα του νόμου, όπου προκρίνεται η διατύπωση «περιοριστική της ελευθερίας ποινή» και όχι ο όρος «φυλάκιση», αλλά και με το σκοπό του νόμου, όπως αυτός περιγρά- φεται στην αιτιολογική του έκθεση 1245 , ο οποίος συνίσταται στην αποσυμφόρηση των φυλακών με πνεύμα σύγχρονης σωφρονιστικής αντίληψης. Το αυτό προκύπτει και από το Ν 3811/2009, στο άρθρο 26 του οποίου προβλέπεται η δυνατότητα μετα- τροπής για περιορισμένο χρονικό διάστημα και ποινής κάθειρξης πέντε ετών, όπως προκύπτει ρητά από τη διατύπωσή του 1246 . β) Το βασικό κριτήριο για τη μετατρο- πή της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε χρηματική δεν είναι ο κακουργηματικός ή πλημμεληματικός χαρακτήρας της πράξης, για την οποία επιβάλλεται η ποινή αυ- τή, αλλά η φύση και η χρονική διάρκεια της στερητικής της ελευθερίας ποινής. Άλ- λωστε, και σε περιπτώσεις κακουργημάτων, όταν συντρέχουν ελαφρυντικές περι- στάσεις ή άλλοι λόγοι μείωσης της ποινής, αυτή, κατ’ εφαρμογήν της διάταξης του άρθρ. 83 ΠΚ, έχει ως ελάχιστα όρια φυλάκιση δύο ετών ή ενός έτους. Στον αντίποδα της απόψεως αυτής, άλλο μέρος της νομολογίας απέρριπτε τη δυνα- τότητα μετατροπής της πενταετούς ποινής κάθειρξης 1247 , με τα εξής βασικά επιχει- ρήματα: α) παρότι στη διάταξη της παρ. 1 του άρθρ. 82 ΠΚ γίνεται αναφορά σε ποι- νή στερητική της ελευθερίας πέντε ετών, στην παρ. 3 του άρθρ. 82 ΠΚ γίνεται λό- γος για το ποσό της μετατροπής κάθε ημέρας φυλακίσεως και κάθε ημέρας κρατή- σεως και όχι για ποινή καθείρξεως. β) Εφόσον ο νομοθέτης ήθελε και τη μετατροπή 1243. Βλ. μ.α. ΑΠ 454/2016, ΠοινΔικ 2016, σελ. 761, ΑΠ 130/2017, ΠοινΧρ ΞΖ’, σελ. 284, ΑΠ 94/207, ΑΠ 315/2017, ΑΠ 723/2017, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ 1244. Βλ. αναλυτικά Βρυνιώτη, Ο προσδιορισμός της ποινής στα στάδια της επιμέτρησης και της έκτισης, 2019, σελ. 213 επ. 1245. Βλ. Αιτιολογική Έκθεση Ν 4039/2012, ΚΝοΒ, σελ. 2484. 1246. Βλ. και Αιτιολογική Έκθεση Ν 3811/2009, ΚΝοΒ, σελ. 2923. 1247. Βλ. π.χ. ΑΠ 1586/2016, ΠοινΔικ 2017, σελ. 72.