ΓΕΝΙΚΟ ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

164 ΓΕΝΙΚΟ ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ χής, ο νόμος όμως ελέγχει τη σχέση αυτή σε σοβαρές περιπτώσεις διαταράξεως (ΑΚ 179 περ. 2, 388). Για παράδειγμα, στην ίσως σπουδαιότερη αμφοτεροβαρή σύμβαση, την πώληση, δεν είναι αναγκαίο να είναι απολύτως ίσης αξίας η παρο- χή του πωλητή με την αντιπαροχή του αγοραστή. Εάν όμως είναι εξαιρετικώς δυ- σανάλογη, η σύμβαση είναι άκυρη, ως αισχροκερδής (ΑΚ 179 περ. 2). Στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις, λόγω της αλληλεξαρτήσεως παροχής - αντιπα- ροχής τόσο κατά τη λειτουργία όσο και κατά την ανώμαλο εξέλιξη, εφαρμόζονται οι ΑΚ 374-388, οι οποίες επικρατούν των διατάξεων του Γενικού Ενοχικού Δικαί- ου, που εφαρμόζονται επικουρικώς, υποχωρούν όμως σε σχέση με ειδικότερες διατάξεις, όπως για παράδειγμα των διατάξεων για την ελαττωματικότητα στην πώληση. ΙΙ. Η ένσταση του μη εκπληρωθέντος συναλλάγματος (ΑΚ 374 επ.) Α. Έννοια και νομική φύση Στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις, η ανταλλακτική σχέση παροχής και αντιπαροχής εκπληρώνεται όταν ο οφειλέτης εκπληρώνει την παροχή έναντι καταβολής της αντιπαροχής (χέρι με χέρι). Ο οφειλέτης δεν είναι καταρχάς υπόχρεος να προεκ- πληρώσει διότι διατρέχει τον κίνδυνο να απολέσει την αντιπαροχή. Αυτή την αλ- ληλεξάρτηση εξυπηρετεί και η σπουδαία ένσταση του μη εκπληρωθέντος συναλ- λάγματος ή μη εκπλήρωσης της σύμβασης, σύμφωνα με την οποία ο οφειλέτης μπορεί να αρνηθεί την εκπλήρωση της παροχής όσο δεν εκπληρώνει ο αντισυμ- βαλλόμενός του την αντιπαροχή (ΑΚ 374 § 1). Η ένσταση είναι τόσο χαρακτηρι- στική, ώστε νομοτεχνικά έχει τοποθετηθεί στην αρχή του κεφαλαίου “Αρχές για τις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις”. Ο όρος μη εκπληρωθέν συνάλλαγμα αποδίδει ορθότερα την αμφοτεροβαρή σύμβαση (η ελληνική ορολογία χρησιμοποιείται στα γερμανικά 3 ). Σκοπός της ενστάσεως είναι να εξαναγκασθεί 4 ο αντισυμβαλλόμενος να καταβά- λει την αντιπαροχή και να εξασφαλισθεί η αξίωση του οφειλέτη. Ο οφειλέτης δι- καιούται να αντιτάξει την ένσταση, ακόμη και αν η αντιπαροχή είναι μεγαλύτερης αξίας, όπως επίσης και αν ενάγεται με αξιόγραφο που είχε εκδώσει χάριν καταβο- λής (ΑΚ 421), διότι δεν στερείται των δικαιωμάτων του από την αμφοτεροβαρή σύμβαση 5 . Κατά την ΑΚ 374 § 1 (Ένσταση μη εκπλήρωσης της σύμβασης), Ο υπόχρεος από αμφοτεροβαρή σύμβαση έχει δικαίωμα να αρνηθεί την εκπλήρωση της παροχής, για όσο χρόνο ο αντισυμβαλλόμενος δεν εκπληρώνει ή δεν προσφέρει την αντι- 3. Medicus / Lorenz Ι , § 13 Rn. 105 ff. (synallagmatische ή gegenseitige Verträge είναι οι αμφοτε- ροβαρείς συμβάσεις). 4. MünchKomm/Emmerich, § 320 Rn. 1. 5. Γεωργιάδης , § 32 αρ. 6-7. 3 4 5 6