ΓΕΝΙΚΟ ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

171 § 9. Αμφοτεροβαρείς συμβάσεις - αρχές και ανώμαλη εξέλιξη χίζει και ισχύει ένα γεγονός ως προϋπόθεση (όχι αίρεση) και τη θεωρία της ρή- τρας clausula rebus sic stantibus, σιωπηρή ρήτρα σύμφωνα με την οποία η σύμ- βαση ισχύει εάν δεν μεταβληθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες συνήφθη. Ο όρος “ μεταβλήθηκαν ύστερα, από λόγους που ήταν έκτακτοι και δεν μπορού- σαν να προβλεφθούν”, απηχεί τη θεωρία του απροβλέπτου, κατά την οποία, αν μεταβληθούν από απρόβλεπτους λόγους οι συνθήκες, ώστε η σύμβαση να γίνε- ται επαχθής, πρέπει να μεταβληθεί και η σύμβαση. Ο όρος “ η παροχή του οφει- λέτη, ενόψει και της αντιπαροχής, έγινε υπέρμετρα επαχθής” απηχεί και τη θεω- ρία του απροβλέπτου, αλλά και τη θεωρία της επεκτάσεως της αδυναμίας παρο- χής και στην οικονομική αδυναμία, όταν γίνεται υπέρβαση του ανώτατου ορίου θυσίας που απαιτείται από τον οφειλέτη 27 . Β. Προϋποθέσεις Συνεπώς γίνεται φανερό ότι η ΑΚ 388 η οποία αποτελεί ειδική εφαρμογή της ΑΚ 288, συνδύασε τις θεωρίες για τη μεταβολή των συνθηκών για να καταλήξει στις εξής προϋποθέσεις: 1. Αμφοτεροβαρής σύμβαση Η ΑΚ 388 δεν εφαρμόζεται στις μονομερείς δικαιοπραξίες ή στις ετεροβαρείς συμβάσεις ή στις ενοχές από το νόμο, διότι η επάχθεια της παροχής θα κριθεί σε σχέση με την αντιπαροχή. Εφαρμόζεται όμως στο προσύμφωνο ή στο σύμφωνο προαιρέσεως 28 . Η ΑΚ 288 όμως εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις. 2. Μεταγενέστερη μεταβολή των συνθηκών Πρέπει να μεταβλήθηκαν οι συνθήκες στις οποίες τα μέρη με βάση την καλή πί- στη και τα συναλλακτικά ήθη στήριξαν τη σύμβαση, δηλαδή το κοινό θεμέλιο των μερών ως προς τα πραγματικά και νομικά γεγονότα. Το θεμέλιο αυτό δεν ετέ- θη ως αίρεση, αλλά αν γνώριζαν τα μέρη τη μεταβολή δεν θα είχαν συνάψει τη σύμβαση. Δεν είναι απλώς το κίνητρο των συμβαλλομένων ή οι προσωπικές τους εκτιμήσεις. Για παράδειγμα, η ελευθερία εξαγωγής συγκεκριμένων προϊόντων. H μεταβολή των συνθηκών πρέπει να έχει επέλθει μετά από τη σύναψη της συμ- βάσεως, ακόμη και κατά τη διάρκεια της υπερημερίας του οφειλέτη που ζητεί την αναπροσαρμογή 29 . Επειδή δεν πρόκειται για σύναψη συμβάσεως υπό αίρεση, η ΑΚ 388 δεν εφαρμόζεται αν πληρωθεί η αίρεση, από την οποία αρχίζουν τα απο- 27. Για τις σχετικές θεωρίες, Λιτζερόπουλος , § 212, Γεωργιάδης , § 33 αρ. 2 επ., Σταθόπουλος , § 22 αρ. 5 επ. 28. Γεωργιάδης , § 33 αρ. 9. 29. Μπαλής , ΓενΕνοχΔ § 88,4. 32 33 34 35 36