ΓΕΝΙΚΟ ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

173 § 9. Αμφοτεροβαρείς συμβάσεις - αρχές και ανώμαλη εξέλιξη κή αναπροσαρμογή της συμβάσεως που ασκείται με αγωγή, ανταγωγή ή ένστα- ση. Η δικαστική αναπροσαρμογή μπορεί να γίνει με μείωση της αντιπαροχής, με αύξηση της αντιπαροχής ή με συνδυασμό και των δύο. Μπορεί επίσης να γίνει με την απάλειψη ενός δυσμενούς όρου, με την εκπλήρωση σε δόσεις ή την παροχή προθεσμίας 37 . Εάν το δικαστήριο αποφασίσει τη λύση της συμβάσεως, κυρίως επειδή η αναπρο- σαρμογή κρίνεται ως ανώφελη, αυτή θα γίνει για το μέλλον. Αναδρομική αναπρο- σαρμογή ή εξ ολοκλήρου λύση πρέπει να δικαιολογείται από εξαιρετικούς λόγους. Για την τελευταία περίπτωση, σύμφωνα με την ΑΚ 388 § 2, Αν αποφασιστεί η λύση της σύμβασης, επέρχεται απόσβεση των υποχρεώσεων παροχής που πηγάζουν απ’ αυτήν και οι συμβαλλόμενοι έχουν αμοιβαία υποχρέωση να αποδώσουν τις παρο- χές που έλαβαν κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό . Δ. Η ΑΚ 388 ως διάταξη αναγκαστικού δικαίου Η κρατούσα γνώμη θεωρεί ότι η ΑΚ 388 αποτελεί αναγκαστικό δίκαιο και οι συμ- βαλλόμενοι δεν μπορούν να παραιτηθούν από αυτή εκ των προτέρων, διότι εκ των υστέρων η παραίτηση είναι δυνατή. Ο αναγκαστικός όμως χαρακτήρας δεν εμποδίζει την ανάληψη ορισμένων κινδύνων, ούτως ώστε να κρίνεται ότι εάν επέλθουν, δεν πρόκειται για απρόβλεπτη μεταβολή. Η “παραίτηση” από την ΑΚ 388 είναι τότε έγκυρη διότι δεν είναι παραίτηση από την καλή πίστη, αλλά σύμ- φωνη με την καλή πίστη ανάληψη κινδύνου 38 . Η εκ των υστέρων παραίτηση εί- ναι, όπως τονίσθηκε, επιτρεπτή. Ε. Η σχέση της ΑΚ 388 με την ΑΚ 288 Το ζήτημα αυτό εξετάζεται και στην ανάλυση της ΑΚ 288 (§ 7VIII Α). Απλώς μπο- ρούν να τονισθούν τα εξής: Η ΑΚ 388 θεωρείται όπως τονίσθηκε ειδική εφαρμο- γή στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις της ΑΚ 288, με αυστηρότερες προϋποθέσεις. Ερωτάται αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν συντρέχουν όλες, μήπως υπάρχει πεδίο εφαρμογής της ΑΚ 288. Αυτό έχει δεχθεί η νομολογία 39 και μάλιστα στο επίκαιρο ζήτημα της αναπροσαρμογής του μσθώματος. Αντίθετη άποψη υποστηρίζει ότι η γενικότερη διάταξη δεν μπορεί να παραμερίσει την ειδικότερη και ενδιάμεση άποψη υποστηρίζει ότι και η εφαρμογή της ΑΚ 288 στην περίπτωση που δεν εφαρμοσθεί η ΑΚ 388, δεν θα γίνει με επειεικέστερα κριτήρια και ότι θα οδηγή- σει στην ίδια αντιμετώπιση 40 . 37. Μπαλής , ΓενΕνοχΔ § 88, 8. 38. Σταθόπουλος , § 22 αρ. 40. 39. ΑΠ Ολ 3/2014 ΝοΒ 2014/1131 = ΕφΑΔ 2014, 715 (κατά την απόφαση, μετά τη δικαστική ανα- προσαρμογή, δεν ισχύει πλέον για το μέλλον η συμβατική συμφωνία για αναπροσαρμογή). 40. Λιάππης , ΔΕΕ 17,15. 40 41 42