ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 79 Οργανισμών που ασχολούνται με την παραγωγή διεθνών συνθηκών (Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών). β. Ψηφοφορίες για την υιοθέτηση του κειμένου Οι πολυμερείς συνθήκες διαμορφώνονται και υιοθετούνται, είτε στο πλαίσιο ειδικής διεθνούς συνδιασκέψεως, είτε κατά την συνήθη λειτουργία ενός διεθνούς Οργανισμού, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, κ.λπ . Για τις πολυμερείς συν- θήκες στο παρελθόν η ομοφωνία των αντιπροσώπων αποτελούσε τον κανόνα. Αυτό βέ- βαια ήταν ένα μεγάλο εμπόδιο για τη διατύπωση του τελικού κειμένου. Σήμερα συνήθως απαιτείται η θετική ψήφος των 2/3 των μετεχόντων. Ωστόσο στην πρόσφατη πρακτική, στο πλαίσιο ιδίως των διεθνών Οργανισμών αλλά και των ειδικών συνδιασκέψεων που συγκαλούνται για την υιοθέτηση διεθνών συνθηκών (δίκαιο της θάλασσας, ανθρωπιστι- κό δίκαιο, δίκαιο των διεθνών συνθηκών, διπλωματικές και προξενικές σχέσεις), ακο- λουθείται ή επιδιώκεται η πρακτική της ψηφοφορίας με consensus. Ακολουθεί η υπο- γραφή ή μονογραφή του κειμένου. γ. Υιοθέτηση ενός κειμένου με consensus L. Sohn: "Le rôle et la signification du consensus dans la formation du droit international", Annuaire IDI, 1997 – T. Treves: "Device to facilitate consensus", Italian Y.B.I.L., 1976 – E. Suy: inMélanges R.Ago, I, 521. Εδώ πρέπει να σημειωθεί η πρακτική του consensus, η οποία είναι ευρύτατα δια- δεδομένη σε όλες τις διαδικασίες λήψεως αποφάσεων από διεθνή όργανα. Δεν αφορά μόνο στη σύναψη των συνθηκών. Είναι ψηφοφορία που φέρει το τεκμήριο της γενικής αποδοχής ενός κειμένου από τους μετέχοντες. Δεν μετριούνται λοιπόν ψήφοι γιατί υπάρ- χει το τεκμήριο ότι όλοι ψήφισαν υπέρ. Η διαδικασία του consensus έχει τις θετικές και τις αρνητικές της όψεις. Είναι θετική, γιατί με το τεκμήριο της συναινέσεως όλων των συμμετεχόντων κρατών επιτυγχάνεται η σύγκλιση απόψεων. Ένα κράτος συμφωνεί ως προς ένα σημείο του κειμένου – το οποίο σημείο θεωρεί ως ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα του, ενώ διαφωνεί ως προς άλλο σημείο του κειμένου, το οποίο όμως δεν θεωρεί ουσιώδες. Για άλλο κράτος μπορεί να συμβαίνει το αντίθετο. Με το να δεχθούν δε όλα τα κράτη όλες τις διατάξεις του υπό κρίση κειμένου (Package Deal, «συμφωνία πακέτο» στη γλώσσα των διαπραγματεύσεων) επιτυγχάνεται τελικά η υιοθέτηση του κει- μένου χωρίς ενδείξεις περί του ποια κράτη ήταν υπέρ και ποια κατά συγκεκριμένων δι- ατάξεων και έτσι ενισχύεται το κείμενο ως σύνολο. Οι διευκρινίσεις γίνονται συνήθως υπό μορφή ερμηνευτικών δηλώσεων αφού υιοθετηθεί το κείμενο. Η αρνητική πλευρά της υιοθετήσεως της συνθήκης με consensus είναι ότι οσά- κις οι Μεγάλες Δυνάμεις, θέλουν να διοχετεύσουν στο κείμενο διατάξεις της αρεσκεί- ας της, πιέζουν τόσο πολύ τα μικρότερα κράτη να μην έχουν αντιρρήσεις, επισείοντας τον κίνδυνο ότι έστω και μια αρνητική ψήφος θα επιφέρει κατάρρευση της διαπραγμα- τεύσεως, ώστε τελικά εξαφανίζονται οι απόψεις (και οι επιδιώξεις) των μικροτέρων κρα- τών. Σημειώνουμε πως οι άλλοι τρόποι υιοθετήσεως ενός πολυμερούς κειμένου είναι η