ΟΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Ο ανδρωθείς Τηλέμαχος, π.χ., που δεν είχε γνωρίσει τον πατέρα του, αλλά έχει ανατραφεί από την Πηνελόπη, αντιμετωπίζει τους μνη- στήρες με αίσθημα δικαίου και πιστεύει ότι είναι άδικο και ανήθικο να έχουν καταλάβει τον οίκο του πατέρα του και να τρώνε τα αγαθά του τον οίκο του πατέρα του και να τρώνε τα αγαθά του σπιτιού του οι μνη- στήρες, δεδομένου ότι πιστεύει ότι ο πατέρας είναι ζωντανός και δεν πρέπει να επέλθει η διαδικασία αναπλήρωσής του. Γι’ αυτό λέγει στους μνηστήρες να φύγουν και να μην ξαναπατήσουν στον οίκο του πατρός του. Ο διάλογος μεταξύ του Τηλεμάχου και των μνηστήρων είναι πολύ διαφωτιστικός για τα θέματα που μας απασχολούν. Έτσι αρχικά η θεά Αθηνά, αθέατη διαφωτίζει τον Τηλέμαχο για την κατάσταση που επικρατεί στον οίκο, στο ανάκτορο του Οδυσσέα. «Κι ἡ γαλανόματη θεὰ γυρίζει καὶ τοῦ κρένει: “Δὲν ὅρισαν ἀγνώριστη νὰ μείνη ἡ γενεά σου οἱ θεοί, ἀφοῦ σὲ γέννησε λεβέντη ἡ Πηνελόπη. Μὰ πές μου τώρα ξάστερα, καὶ ξήγα μου κι ἐτοῦτο· σὰν τί τραπέζια νά ‘ναι αὐτά; τί κόσμος; ποιά ἡ ἀνάγκη; τάχατες γάμος ἢ γιορτὴ; Βέβαια αὐτὰ δὲν εἶναι συντροφικά. Μὲ πόση δὲς ἀδιαντροπιὰ καὶ θάρρος δῶ μέσα τρωγοπίνουνε. Θ’ ἀγαναχτοῦσε ἀνίσως ἐρχόταν ἄντρας γνωστικὸς κι ἄπρεπα τέτοια θώρειε». 7 (Μετάφρ. Ιάκ. Πολυλά ως και εφεξής). Ο Τηλέμαχος αποφασίζει να μιλήσει ξεκάθαρα στους μνηστήρες όχι μόνον μέσα στο σπίτι του αλλ’ αμέσως την άλλη μέρα και στην αγορά των Ιθακησίων, η οποία συγκαλείται. Λέει στους μνηστήρες: «Μνηστήρες της μητέρας μου, που σας κατέχει υπεροψία και μέθη, προς το παρόν, στου δείπνου την απόλαυση ας δοθούμε, αλλά χωρίς φωνές· αλήθεια βρίσκω τόσο ωραίο να ακούει κανείς τον αοιδό μας, 7.  Οδ α 224-229:   «ἀλλ’ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον· τίς δαίς, τίς δὲ ὅμιλος ὅδ’ ἔπλετο; τίπτε δέ σε χρεώ; εἰλαπίνη ἦε γάμος; ἐπεὶ οὐκ ἔρανος τάδε γ’ ἐστίν, ὥς τέ μοι ὑβρίζοντες ὑπερφιάλως δοκέουσι δαίνυσθαι κατὰ δῶμα. νεμεσσήσαιτό κεν ἀνὴρ αἴσχεα πόλλ’ ὁρόων, ὅς τις πινυτός γε μετέλθοι.»