ΟΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ

V ΠΡΟΛΟΓΟΣ Έχοντας ασκήσει τη νομική και διδάξει σε ευρωπαϊκά και ασιατικά πανεπιστήμια, είχα πάντοτε την απορία για τις διαδικασίες που αρ- χικά συνετέλεσαν στη διαμόρφωση του δικαίου, σε συνάφεια πάντο- τε με την αντίληψη για το νόμο, το δίκαιο, τις κοινωνικοπολιτικές κα- ταστάσεις, τις σχέσεις των ανθρώπων και γενικά για την ιδέα της δι- καιοσύνης, ιδιαίτερα στον Ελληνικό κόσμο. Ειδικότερα το ενδιαφέρον μου για το αστικό δίκαιο με οδήγησε στο να στραφώ σταδιακά στις απαρχές των νομικών εννοιών και ιδιαί- τερα στα πρώιμα κείμενα της ελληνικής γραμματείας (δηλαδή στα Ομηρικά έπη και στην ποίηση της αρχαϊκής περιόδου) και να ανα- ζητήσω ευρήματα κατά τον πιο αυθεντικό τρόπο και όχι μόνο βάσει των μελετών των νεότερων ερευνητών που έχουν γράψει πάνω σε παρεμφερή θέματα. Με αυτό τον τρόπο απέκτησα αμεσότερη επα- φή με τις πηγές και σχημάτισα έγκυρη αντίληψη για τα θέματα που με απασχολούν. Η παρούσα μελέτη αποτελεί προϊόν εργασίας τεσσάρων και πλέον ετών (2014-2018), κατά τη διάρκεια των οποίων αναζήτησα και με- λέτησα τα συναφή κείμενα της Ελληνικής Γραμματείας στο πρωτό- τυπο και φυσικά και σε μετάφραση. Αναμφίβολα η μελέτη των ση- μαντικών αυτών αριστουργημάτων του ελληνικού πνεύματος είναι κάτι το γοητευτικό και ανταποδοτικό. Ωστόσο, ένα τέτοιο πόνημα εί- ναι και εγγενώς δυσχερές. Σε κάθε περίπτωση η παρούσα έκδοση αποτελεί μια επαρκή και χρήσιμη μελέτη για το δίκαιο, το νόμο και τον τρόπο απονομής του δικαίου των σημαντικών διανοητών του αρ- χαϊκού ελληνικού κόσμου, επειδή καταγράφηκαν για πρώτη φορά και με συστηματικό τρόπο τα ειδικά χωρία που αναφέρονται σε ζη- τήματα δικαίου στις απαρχές του πολιτισμού μας. Το ευρήματα είναι ασφαλώς χρήσιμα για όσους ασχολούνται με τη νομική και τις αν- θρωπιστικές επιστήμες, αλλά και ιδιαίτερα για τους Έλληνες φοιτη- τές. Προς τούτο χρησιμοποίησα βασικά τις μεταφράσεις και παρέθε- σα παράλληλα το πρωτότυπο κείμενο, διευκολύνοντας όσους θα ήθε- λαν να γνωρίσουν και την αρχική διατύπωση. Καταδεικνύεται λοι- πόν ότι η πρώιμη αρχαϊκή περίοδος του ελληνικού κόσμου είναι πολύ σημαντική, γιατί εκεί εδράζονται οι απαρχές του νομικού πολιτισμού των Ελλήνων και κατ’ επέκταση του ευρύτερου δυτικού και ευρωπαϊ- κού νομικού πολιτισμού.