Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ

10 Ο «ευρωπαϊκός συνταγματισμός»: οικοδόμηση και περιεχόμενο ματα, τις ελευθερίες και τις αρχές που περιέχονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 7ης Δεκεμβρίου 2000, όπως προσαρμό- σθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2007, στο Στρασβούργο, ο οποίος έχει το ίδιο νομικό κύ- ρος με τις Συνθήκες» . Με τη διατύπωση αυτή ο Χάρτης αποκτά νομική ισχύ ισότιμη με αυτή των Συνθηκών και επιβάλλεται αφενός στα ευρωπαϊκά όργανα στο πλαί- σιο της άσκησης των αρμοδιοτήτων τους και αφετέρου στα Κράτη-μέλη αλλά μό- νον όταν αυτά ενεργούν κατ’ εφαρμογή του Δικαίου της Ένωσης. Εξάλλου, με το άρθρο 6 παρ. 2 εισάγεται η αναγκαία νομική βάση 38 για την προσχώρηση της Ένω- σης στην ΕΣΔΑ μετά από συμφωνία με το Συμβούλιο της Ευρώπης, που όμως «πρέ- πει να εκφράζει την ανάγκη διαφύλαξης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της Ένω- σης και του δικαίου της Ένωσης» . (ε) Η αξιακή ταυτότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Καθοριστική για την οικοδόμηση του «ευρωπαϊκού συνταγματισμού» υπήρξε η απόφαση του Δικαστηρίου στην υπό- θεση των Πρασίνων , αφού, τονίζοντας ότι η Κοινότητα «συνιστά κοινότητα δικαίου υπό την έννοια ότι ούτε τα κράτη μέλη της ούτε τα θεσμικά της όργανα διαφεύγουν τον έλεγχο της συμφωνίας των πράξεων τους προς το βασικό καταστατικό χάρτη που αποτελεί η Συνθήκη» ενσωμάτωσε στην έννομη τάξη των Κοινοτήτων την αρ- χή του Κράτους Δικαίου και αναγνώρισε το «συνταγματικό χαρακτήρα» των Συνθη- κών . Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας η αρχή του Κράτους Δικαίου αναγορεύτηκε σε αξία της Ένωσης 39 και ως τέτοια έχει καθολικό και οριζόντιο χαρακτήρα, ενώ το περιεχόμενό της, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου 40 , περιλαμβάνει τό- σο την έννοια του τυπικού Κράτους Δικαίου (αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας και αρχή νομιμότητας) όσο και την έννοια του ουσιαστικού Κράτους Δικαίου, που συνδέεται με το σεβασμό των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων 41 . Η Συνθήκη Λισαβόνας επιχειρεί να καθορίσει με επίκεντρο την αρχή του Κράτους Δικαίου την αξιακή ταυτότητα της Ένωσης. Έτσι, το άρθρο 2 ΣΕΕ ορίζει ότι η Ένω- ση «βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευ- θερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σε- βασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων 38. ΔΕΚ, απόφαση της 28 ης Μαρτίου, Γνωμοδότηση 2/94 , Συλλ. 1996, σελ. Ι-1759, όπου το Δικαστήριο έκρινε αδύνατη την προσχώρηση στην ΕΣΔΑ υπό το καθεστώς της Συνθ.ΕΚ, λόγω ελλείψεως κατάλληλης νομικής βάσης. Κατά το Δικαστήριο το κενό δεν μπορεί να καλυφθεί, λόγω του συνταγματικού χαρακτήρα της προσχώρησης, παρά μόνο με τροποποίηση της Συνθήκης και πάντως όχι με τη χρήσης ως νομικής βάσης του άρθρου 308 Συνθ.ΕΚ. 39. Άρθρο 2 ΣΕΕ. 40. ΔΕΚ, απόφαση της 3/9/2008, υποθέσεις C- 402/05 P και C-415/05P, Kadi και Al Bara- kaat κατά Συμβουλίου, Συλλ. 2008, σελ. I-6351. 41. Μιχ. Χρυσομάλλη, H αρχή του Κράτους Δικαίου στην έννομη τάξη της ΕΕ, στο Μιχ. Χρυ- σομάλλη (επιμ.), H αρχή του Κράτους Δικαίου στην έννομη τάξη της Ευρωπαϊκής Ένω- σης, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2018, σελ. 35 επ.