Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ

Ο «ευρωπαϊκός συνταγματισμός»: οικοδόμηση και περιεχόμενο Μιχάλης Δ. Χρυσομάλλης * 1. Εισαγωγή Κατά την ίδρυση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και με την επιλογή της «κοινοτι- κής μεθόδου» ως μιας πρωτοποριακής μορφής διακυβερνητικής συνεργασίας, στην οποία έκδηλα ήταν τα διοικητικά και τεχνοκρατικά στοιχεία, επιχειρήθηκε η αποπολιτικοποίηση του εγχειρήματος της εγκαθίδρυσης της Κοινής Αγοράς, που αποτέλεσε τον κεντρικό στόχο της ενοποιητικής διαδικασίας. Κατά τους «πατέ- ρες των Συνθηκών» η αποπολιτικοποίηση αυτή, δείγμα της οποίας ήταν οι εξαιρε- τικά ασθενείς εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Συνέλευση τότε), θα εξα- σφάλιζε την αναγκαία αποτελεσματικότητα στην επίτευξη των στόχων των Κοι- νοτήτων, που καλούνταν να κινηθούν μεταξύ των οραματιστών της «ομοσπονδι- ακής Ευρώπης» και των υπερασπιστών της « Ευρώπης των πατρίδων» 1 . Αυτό εί- χε ως αποτέλεσμα να μην υιοθετηθεί στις απαρχές της ευρωπαϊκής θερμογένεσης ένα «συνταγματικό» μοντέλο και κατ’ επέκταση μια «συνταγματική» θεωρία, που να αντιμετωπίζει το ζήτημα της νομιμοποίησης της δημόσιας εξουσίας, που στα- διακά παραχωρήθηκε στους υπερεθνικούς κοινοτικούς θεσμούς. Έτσι, το θεσμικό σύστημα των Κοινοτήτων βασίσθηκε σ’ ένα κράμα συμβιβασμών μεταξύ των Κρα- τών-μελών, λειτουργικού χαρακτήρα, που ρύθμιζαν άλλοτε περισσότερο και άλ- λοτε λιγότερο την υπερεθνική συνεργασία σε τεχνοκρατικό επίπεδο, με μικρές ψη- φίδες κρατικών συνταγματικών θεσμών ιδιαίτερα σε ότι αφορά τις αρμοδιότητες και το ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 2 . Ωστόσο, ήταν τέτοια η δυναμική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και των Κοινοτήτων που συνιστούσαν μια «μετακρατι- * Καθηγητής Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Νομική Σχολή, Δημοκρίτειο Πανεπιστή- μιο Θράκης, κάτοχος της Έδρας Jean Monnet « Το Κράτος Δικαίου στην έννομη τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης: κεκτημένο ή ζητούμενο; » . 1. Πρ. Δαγτόγλου, Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο Ι, β΄ έκδοση, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή 1985, σελ. 38-39. 2. Βλ. M. Nettesheim , Decision-Making in the EU: Identity, Efficiency and Democratic Le- gitimacy, ERPL/REDP 2004, σελ. 197· M. Jachtenfuchs, Democracy and Governance in the European Union, στο European Integration online Papers (EIoP) Vol. 1 (1997) N° 2, στον διαδικτυακό τόπο: http://eiop.or.at/eiop/texte/1997-002a.htm