ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

XI Πρόλογος Επικρατείας κατά την διάρκεια της δικτατορίας 14 . Ιδιαίτερα, η συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης, που συνιστά το σημαντικότερο δικαίωμα του διοικουμένου στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας, αποτέλεσε αποφασιστικό βή- μα για την αναβάθμιση του ρόλου του πολίτη στην διαδικασία λήψης αποφάσεων της δι- οίκησης· και ναι μεν το δικαίωμα αυτό είναι άμεσης εφαρμογής, δηλαδή η άσκησή του δεν εξαρτάται από την έκδοση νόμου, πλην προκειμένου αφενός αυτή να είναι αποτελε- σματική και αφετέρου να οριοθετηθεί το υποκειμενικό και αντικειμενικό πεδίο εφαρμο- γής της συνταγματικής διάταξης ήταν επιβεβλημένη η επέμβαση του κοινού νομοθέτη 15 . Η πρώτη απόπειρα «θετικοποίησης» μέρους της διοικητικής διαδικασίας επιχειρήθηκε με τον Ν 1599/1986 «Σχέσεις Κράτους - πολίτη, καθιέρωση νέου τύπου ταυτότητας και άλλες διατάξεις». Με το άρθρο 16 του νόμου αυτού θεσμοθετείται το δικαίωμα γνώ- σης των διοικητικών εγγράφων 16 , το οποίο είχε ήδη αναχθεί σε γενική αρχή από την νομολογία (βλ. ΣτΕ 794/1986, 2502/1982, 2196/1969), ενώ, στο άρθρο 19 αποτυπώ- νονται οι κανόνες λειτουργίας των συλλογικών οργάνων, σύμφωνα με τα σχετικά πο- ρίσματα της νομολογίας. Με το άρθρο 20 του νόμου αυτού, συνιστάται ειδική επιτρο- πή για την σύνταξη ενιαίου Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας για το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, «με σκοπό την απλούστευση και ενοποίηση των διαδικασιών, την επιτάχυνση της διοικητικής δρά- σης και την εξασφάλιση του δικαιώματος των πολιτών να ακούγονται προηγουμένως για να διαφωτίσουν τη διοίκηση». Η προσπάθεια, όμως, αυτή για την σύνταξη Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας δεν τελεσφόρησε. Επίσης, σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία στο πεδίο των σχέσεων κράτους – πολίτη αποτέλεσε ο Ν 1943/1991. Με το άρθρο 5 του νόμου αυτού καθιερώνονται προθεσμί- ες εντός των οποίων οφείλει η Διοίκηση να απαντά στους πολίτες, ενώ σημαντική καινο- τομία της διάταξης αυτής αποτέλεσε η υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης στον πολίτη σε περίπτωση υπέρβασης των προθεσμιών αυτών 17 . Συμπληρωματική προς το δικαίωμα 14. Βλ. Β. Ρώτη , «Η περιπέτεια του άρθρου 20 παρ. 2 του Συντάγματος», in Οι Συνταγματικές Ελευ- θερίες στην πράξη, 1986, 335 επ. (394). 15. Βλ. Π. Λαζαράτο , «Το δικαιώμα ακροάσεως στη διοικητική διαδικασία», Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκου- λα, 1992, 104-105. 16. Στην εισηγητική έκθεση του άρθρου αυτού αναφέρεται ότι το δικαίωμα αυτό ενεργεί προς δύο κατευθύνσεις: πρώτον, επιτρέπει και εγγυάται την πληροφόρηση των πολιτών για τις διοικητικές δραστηριότητες, τους δίνει τη δυνατότητα να τις αμφισβητήσουν και, επομένως να υπερασπιστούν αποτελεσματικότερα τα γενικότερα συμφέροντά τους, είτε ατομικά είτε συλλογικά και, δεύτερον, ενεργεί ως μέσο και αποτελεσματικό εργαλείο για την καταπολέμη- ση της γραφειοκρατίας. Είναι, συνεπώς, άμεση η σύνδεση του δικαιώματος αυτού τόσο με το δικαίωμα δικαστικής προστασίας όσο και με το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης που κατο- χυρώθηκε με το Σύνταγμα του 1975. 17. Η αποζημίωση αυτή που επιβαλλόταν από διοικητική επιτροπή και είχε αρχικώς συμβολικό χαρακτήρα (από 5.000 έως 20.000 δρχ.), μετατράπηκε σε πλήρη αποζημίωση με τις διατάξεις του άρθρου 7 του Ν 3242/2004. Σύμφωνα με την ΣτΕ Ολ 3004/2010, η αποζημίωση αυτή, εντασσόμενη στο πλαίσιο κανόνων διαδικασίας που αποβλέπουν προεχόντως στη λειτουργι-