ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5 τοποιείται με την καθιέρωση αναλογίας μεταξύ εισφορών και εισοδήματος, ενώ οι ασφαλισμένοι διατηρούν ισότιμο δικαίωμα στις παροχές ασθένειας. Για τους κινδύ- νους γήρατος, θανάτου και αναπηρίας μπορεί να προβλέπεται ανώτατο όριο των συντάξεων (plafond) ή ενίσχυση των χαμηλών συντάξεων μέσω αναδιανομής που πραγματοποιείται μεταξύ των ασφαλισμένων. Με άλλα λόγια η σχέση των παροχών με τις καταβληθείσες εισφορές δεν είναι πλήρως αναλογική, αλλά η παροχή, ως πο- σοστό επιστροφής του καταβληθέντος κεφαλαίου, μπορεί να μικραίνει προοδευτι- κά παραμένοντας πάντως αυξητική σε σχέση με τις καταβληθείσες εισφορές. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι ασφαλισμένοι με μεγαλύτερο εισόδημα συμμετέχουν περισσότε- ρο στη χρηματοδότηση των παροχών προς όφελος εκείνων που έχουν μικρότερο ει- σόδημα. Στις περιπτώσεις μάλιστα που ακολουθείται το διανεμητικό σύστημα 7 γίνε- ται αναδιανομή του εισοδήματος μεταξύ των γενεών, υπό την έννοια ότι οι εν ενερ- γεία ασφαλισμένοι πληρώνοντας τις εισφορές τους δίνουν την αναγκαία ρευστότη- τα στους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης (ΟΚΑ) για να καταβάλλουν τις παρο- χές στους δικαιούχους 8 . Με νομικούς όρους, στην οικονομική συμβολή των ασφαλισμένων για την κοι- νωνική τους ασφάλιση αντιστοιχεί η γενική αρχή της ανταποδοτικότητας, δηλαδή η αναλογία των παροχών προς τις καταβληθείσες εισφορές, και στην αναδιανομή των εισοδημάτων αντιστοιχεί η γενική αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης, δηλαδή η ενί- σχυση των ασφαλισμένων που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες. Συνοψίζοντας, η κο ι - νων ι κή ασφάλ ι ση ε ί να ι θεσμός με ο ι κονομ ι κή λε ι τουργ ί α κα ι κο ι - νων ι κό σκοπό , που στηρ ί ζ ε τα ι στον συνδυασμό της ατομ ι κής με τη συλλογ ι κή ευθύνη . Με αυτήν την οπτική στο πρώτο κεφάλαιο του δεύτερου μέ- ρους εξετάζεται η χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης, στο δεύτερο οι κοινωνι- κοασφαλιστικές παροχές και στο τρίτο οι σύγχρονες τάσεις για την αναμόρφωση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Το παρόν έργο εστιάζεται στο ουσιαστικό δίκαιο και για τον λόγο αυτό η ανάλυση των κοινωνικοασφαλιστικών διαφορών γίνεται συνοπτικά, ανά κεφάλαιο (υπαγωγή, εισφορές – πόροι και παροχές) και με έμφαση στις ιδιαιτερότητες που εντοπίζονται, ιδίως όσον αφορά στη διοικητική προδικασία, όπου αυτή προβλέπεται. Οι κοινωνι- κοασφαλιστικές διαφορές που απορρέουν από έννομη σχέση δημοσίου δικαίου επι- λύονται από τα διοικητικά δικαστήρια και εφαρμόζεται είτε ο Κώδικας Διοικητικής Δι- κονομίας είτε η δικονομία του Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΣ). Οι διαφορές που απορρέ- ουν από έννομη σχέση ιδιωτικού δικαίου επιλύονται από τα πολιτικά δικαστήρια και εφαρμόζεται ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας. 7. Βλ. παρακάτω στο πρώτο κεφάλαιο του δεύτερου μέρους, το 1.1. Συνοπτικά, κατά το διανεμητικό σύ- στημα το άθροισμα των ασφαλιστικών εισφορών και των άλλων πόρων μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου διαμορφώνεται ανάλογα με τις πιθανές δαπάνες για να καλυφθούν οι ασφαλιστικοί κίνδυνοι της ίδιας περιόδου και οι δαπάνες διοίκησης του ασφαλιστικού οργανισμού. 8. Διευκρινίζεται ότι το δικαίωμα του ασφαλισμένου να λάβει κοινωνικοασφαλιστικές παροχές στηρίζε- ται στην εκ μέρους του καταβολή των εισφορών. Άλλο το ότι οι εισφορές του χρησιμοποιούνται στην περίπτωση αυτή για τη ρευστότητα του ΟΚΑ και την καταβολή των συντάξεων στους συνταξιούχους.