ΤΟ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

160 | ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ζα, υπάρχουν αποκλειστικά επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα, τότε αυ- τός διέπεται από διαφορετικό κανονιστικό πλαίσιο. Ιστορικά, ο διαχωρισμός τραπεζών και άλλων χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων ανάγεται στην κρίση του 1929-31 όπου επιβλήθηκε διαχωρισμός τραπεζικών και επενδυτικών δραστηριοτήτων με τον περίφημο νόμο Glass-Steagall, και δημιουρ- γήθηκαν δύο μορφές τραπεζών, οι εμπορικές τράπεζες (commercial banks) και οι επενδυτικές τράπεζες (investment banks) με διακριτές δραστηριότητες. Ανάλογος διαχωρισμός υπήρχε μεταξύ τραπεζικών και ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Το καθε- στώς παρέμεινε για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά με την απορρύθμιση της δε- καετίας του ’80 ο διαχωρισμός έπαψε να υφίσταται. Θεωρήθηκε ότι είναι προτιμό- τερο οι τράπεζες να αποφασίζουν για τον καταλληλότερο επιχειρηματικό συνδυα- σμό παρά να επιβάλλεται από το κανονιστικό πλαίσιο. Διαχρονικά όλοι οι περιορι- σμοί που έθεταν εμπόδια στις τράπεζες να δραστηριοποιούνται σε λοιπές εργασί- ες του χρηματοπιστωτικού τομέα άρθηκαν. Στην Ευρώπη ουδέποτε εισήχθη θεσμικά ο διαχωρισμός τραπεζικών, επενδυτι- κών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων και αναπτύχθηκαν οι τράπεζες γενικών συναλλαγών (universal banks), οι οποίες παρείχαν όλο το φάσμα των υπηρεσιών. Οι τράπεζες μέσα από το δίκτυο καταστημάτων που είχαν δημιουργήσει μπορού- σαν να προωθούν τόσο τα τραπεζικά προϊόντα όσο και τα λοιπά χρηματοπιστω- τικά προϊόντα, εκμεταλλευόμενες τις οικονομίες κλίμακας και σκοπού. Διαχρονι- κά, η συνεχής επέκταση σε μη τραπεζικά προϊόντα δημιούργησε χρηματοοικονο- μικούς ομίλους ετερογενών δραστηριοτήτων (ΧΟΕΔ) (financial conglomerates), οι οποίοι μέσω της διασποράς των κινδύνων επιχείρησαν να αυξήσουν την αποτελε- σματικότητα και την κερδοφορία τους. Όμως, η δημιουργία τέτοιων ομίλων έφερε στην επιφάνεια νέες μορφές κινδύνων, και δημιουργήθηκε νέο εποπτικό πλαίσιο, ώστε όσοι όμιλοι χαρακτηρισθούν ΧΟΕΔ να τύχουν συμπληρωματικής εποπτείας 9 . Ως χρηματοπιστωτικός όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων (ΧΟΕΔ) ορίζεται κάθε ομάδα επιχειρήσεων με κοινό έλεγχο ή επιρροή 10 , η οποία ασκεί σημαντικές χρη- ματοοικονομικές δραστηριότητες σε τουλάχιστον δύο από τις ρυθμιζόμενες δρα- στηριότητες, δηλαδή, ασφαλιστικές δραστηριότητες και μια εκ των τραπεζικών ή επενδυτικών δραστηριοτήτων. Οι όμιλοι αυτοί αντιμετωπίζουν τους ίδιους κινδύ- νους που αναφέρθηκαν προηγουμένως και επιπλέον τον κίνδυνο πολυπλοκότητας 9. Σε ορισμένες περιπτώσεις η συμπληρωματική εποπτεία για τους χρηματοοικονομικούς ομί- λους ετερογενών δραστηριοτήτων θεωρείται ότι εντάσσεται στο πλαίσιο της ενοποιημένης εποπτείας. 10. Σχέση μητρικής επιχείρησης προς θυγατρική υπάρχει όταν η μητρική (i) έχει την πλειοψη- φία του κεφαλαίου ή (ii) ελέγχει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου της θυγατρικής ή (iii) συμμετέχει στο κεφάλαιο της θυγατρικής και έχει το δικαίωμα να διορίζει ή να παύει την πλειοψηφία των μελών των οργάνων διοίκησης της, ή (iv) ασκεί δεσπόζουσα επιρροή στη θυγατρική. Δεσπόζουσα επιρροή υπάρχει όταν η μητρική επιχείρηση διαθέτει, άμεσα ή έμ- μεσα, τουλάχιστον το 20% του κεφαλαίου και, ταυτόχρονα, ασκεί κυριαρχική επιρροή στη διοίκηση ή τη λειτουργία της τελευταίας.