ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ

4 Εισαγωγή Ι. Η έννοια του γάμου Έννοια γάμου. Ο γάμος συνιστά μια ισόβια κοινωνία βίου δύο φυσικών προσώ- πων διαφορετικού φύλου 1,2 , που αναγνωρίζεται, ρυθμίζεται και προστατεύεται 3 από την έννομη τάξη 4 , με την ένταξή της σε ιδιαίτερο νομικό καθεστώς που συνε- 1. Αν και από τη διατύπωση του νόμου δεν προκύπτει η προϋπόθεση αυτή ρητά, προφανώς θε- ωρήθηκε αυτονόητο, δεδομένου ότι στο ισχύον δίκαιο δεν γίνεται αναφορά σε γάμο ομό- φυλων προσώπων. Βλ. σχετικά ΠΠρΡοδ 115/2009 ΕφΑΔΠολΔ 2009, 690, ΠΠρΡόδ 114/2009 ΧρΙΔ 2009, 617 (παρατ. Παπαχρίστου Θ.-Κ., Παπαζήση Θ.) , ΝοΒ 2009, 1118, Αρμ 2009, 1687 (παρατ. Κουμάνη ), ΕφΑΔΠολΔ 2009, 690, ΕΠολΔ 2010, 101 (παρατ. Ευαγγελίδου-Τσικρικά ), ΕφΔωδ 83/2011 ΔΕΝ 2011,799, ΕγκΕισΑΠ 5/2008 ΕφΑΔΠολΔ 2008, 1073, Αν δεν υπάρχει η διαφορά αυτή, ο γάμος είναι ανυπόστατος (έτσι και ΑΠ 1428/2017 ΕφΑΔΠολΔ 2018, 170, Δεληγιάννης Ι., Οικογενειακό Δίκαιο Ι, 1988, σελ. 96, Γεωργιάδης Απ., Οικογενειακό Δίκαιο, 2η έκδ. 2017, σελ. 56, Παπαχρίστου Θ., Οικογενειακό Δίκαιο, 2014, σελ. 37, Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη Ε., Οικογενειακό Δίκαιο Ι., 7η έκδ., 2018, σελ. 63, Παντελίδου Κ. , Φύλο και έν- νομες σχέσεις – Κριτικές παρατηρήσεις στο Ν 4491/2017 για τη νομική αναγνώριση της ταυ- τότητας φύλου ΝοΒ 2018, 5, 6, Ευαγγελίδου-Τσικρικά Ε., Γάμος μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου: «Η υπόθεση της Τήλου» ως ένα παράδειγμα της μεθοδολογίας του ιδιωτικού δικαίου ΕφΑΔΠολΔ 2009, 1284, Νικολόπουλος Π., Το ανυπόστατο του γάμου ομοφύλων προσώπων ΝοΒ 2009, 1075, αντίθετα Βιδάλης, Η συνταγματική διάσταση της εξουσίας στο γάμο και στην οικογένεια, 1996, σελ. 72 επ.). Περαιτέρω, κρίθηκε ότι η εκ μέρους του Εισαγγελέας άσκηση αγωγής αναγνωρίσεως της ανυπαρξίας γάμου μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου δεν αποτε- λεί επέμβαση στην ιδιωτική ζωή των προσώπων αυτών, αλλά προβλεπόμενη από το νόμο δι- αδικαστική ενέργεια αυτού, αποτελούσα μέτρο αναγκαίο για την προστασία της ηθικής ( Εφ- Δωδ 83/2011 ΔΕΝ 2011,799, ΠΠρΡοδ 114/2009, ό.π.). Πάντως δεν επιβάλλεται από την ΕΣΔΑ υποχρέωση των κρατών για πρόβλεψη δικαιώματος γάμου των ομόφυλων (βλ. ΕΔΔΑ, υπόθ. Chapin και Charpentier κατά Γαλλίας , 9.6.2016 ΝοΒ 2017, 738), γεγονός που επισημαίνεται έμμεσα και στην ΑΠ 1428/2017 , ό.π., όπου γίνεται δεκτό ότι αν και η νομολογία του ΕΔΔΑ τάσσεται υπέρ της διευρύνσεως της οικογένειας και μεταξύ των ομοφύλων (βλ. ΕΔΔΑ , υπόθ. Taddeuci και MacCall κατά Ιταλίας , 30.6.2016, ΝοΒ 2017, 740), δεν επιτάσσει και τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματωθεί η διεύρυνση αυτή (π.χ. με το σύμφωνο συμβίωσης – βλ. Παντε- λίδου Κ. , ό.π., 6). Ήδη με το Ν 4356/2015 το σύμφωνο συμβίωσης επεκτάθηκε και στα ομό- φυλα ζευγάρια (βλ. άρθρο 1: Η συμφωνία δύο ενήλικων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύ- λο τους, με την οποία ρυθμίζουν τη συμβίωσή τους (σύμφωνο συμβίωσης) καταρτίζεται αυ- τοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο . [...]). Επισημαίνεται ότι κατ’ άρθρο 3 παρ. 3 Ν 4491/2017 για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, προϋπόθεση για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου είναι το αιτούν πρόσωπο να μην είναι έγγαμο (βλ. σε Κουνουγέ- ρη-Μανωλεδάκη Ε. , ό.π., σελ. 64-65). 2. Κατά την ΕγκΕισΑΠ 5/2008 ΕφΑΔΠολΔ 2008, 1073, στην περίπτωση εμφανίσεως ενώπιον του Δημάρχου ατόμων του ιδίου φύλου (ομοφυλοφίλων), προκειμένου να δηλώσουν ότι συμφω- νούν στην τέλεση γάμου, ο Δήμαρχος οφείλει να μη δεχθεί τέτοια δήλωση, παραβιάζοντας στην αντίθετη περίπτωση το καθήκον του, ενώ περαιτέρω δεν είναι επιτρεπτή η καταχώριση από τον ληξίαρχο στα οικεία βιβλία του ληξιαρχείου βεβαιώσεως του Δημάρχου περί τελέσεως γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων. Έτσι και η ΠαραγγΕισΑΠ 2223/2008 ΕφΑΔΠολΔ 2008, 1074. 3. Ο γάμος προστατεύεται και συνταγματικά, με τη διάταξη του άρθρου 21 παρ. 1 Συντ. (: «Η οικο- γένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότη- τα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους»). Βλ. σχετικά σε Μπεσίλα-Βήκα, Η συνταγματική κατοχύρωση των δικαιωμάτων σύναψης γάμου και ίδρυσης οικογένειας. 1989. 4. Δεληγιάννης Ι., Οικογενειακό Δίκαιο ΙΙ, Συζυγικές σχέσεις – Διαζύγιο, 1987, σελ. 231. 1