ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΟΧΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Β. Κόλιας 397 Παρατηρήσεις 1. Περιεχόμενο δικαιώματος - Αποτελέσματα συμψηφισμού Η άσκηση του δικαιώματος συμψηφισμού αποτελεί έναν ακόμη λόγο απόσβεσης της ενοχής. Ο συμψηφισμός αποτελεί διαπλαστικό δικαίωμα του οφειλέτη που διατηρεί ανταπαίτηση κατά του δανειστή του, με την άσκηση του οποίου επέρχε- ται απόσβεση των μεταξύ δύο προσώπων αμοιβαίων απαιτήσεων. Με την πρότα- ση συμψηφισμού, οποτεδήποτε γίνει, επέρχεται η απόσβεση των αμοιβαίων απαι- τήσεων μεταξύ δύο προσώπων, κατά το μέρος που καλύπτονται αναδρομικά, δηλα- δή από το χρόνο που συνυπήρξαν (ΑΚ 441 εδ. β΄) 1 . Ως διαπλαστικό δικαίωμα, ο συμ- ψηφισμός επέρχεται αν το ένα από τα πρόσωπα αυτά τον επικαλεσθεί με δήλωσή του προς το άλλο 2 . Μέχρι να γίνει η περί τούτου δήλωση, οι αμοιβαίες απαιτήσεις διατηρούν τη νομική τους υπόσταση, υποκείμενες αυτοτελώς σε κάθε αλλοίωση, όπως μεταβίβαση, άφεση, παραγραφή, υπερημερία, απόσβεση κ.λπ. 3 . Όταν, όμως, προταθεί ο συμψηφισμός, οι απαιτήσεις αυτές αποσβήνονται από το χρόνο που συ- νυπήρξαν. Με την πρόταση του συμψηφισμού, δηλαδή, που είναι αδιάφορο πότε θα γίνει, οι αμοιβαίες απαιτήσεις, εφόσον διατηρούνται κατά το χρονικό αυτό σημείο, αποσβήνονται αναδρομικά, δηλαδή από το χρονικό σημείο, κατά το οποίο συνέτρε- ξαν και για τις δύο απαιτήσεις οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού 4 , ήτοι από το χρόνο που συναντήθηκαν ως αμοιβαίες απαιτήσεις ομοειδείς και ληξιπρόθεσμες. Λόγω δε της αναδρομικής ενέργειας της αποσβέσεως, όλες οι ανωτέρω αλλοιώ- σεις ανατρέπονται αυτοδικαίως και αναδρομικώς με αποτέλεσμα να αναιρείται η τυχόν υπερημερία, οι παραχθέντες τόκοι, η κατάπτωση της ποινικής ρήτρας κ.λπ ., κάθε δε ποσό που καταβλήθηκε εξαιτίας αυτών αναζητείται ως αχρεωστήτως κα- ταβληθέν 5 . Αλλοιώσεις, όμως, που έλαβαν χώρα πριν από το ανωτέρω χρονικό ση- μείο, δηλαδή πριν οι αμοιβαίες απαιτήσεις συναντηθούν, δεν θίγονται, με αποτέλε- σμα να διατηρούνται οι συνέπειες της υπερημερίας για το χρόνο που προηγήθηκε 6 . Αν, λοιπόν, οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού, μεταξύ των οποίων και το ληξιπρό- θεσμο των αμοιβαίων απαιτήσεων στο χρόνο του συμψηφισμού 7 , συνέτρεξαν προ της κηρύξεως της πτωχεύσεως, λόγω της κατά το άρθρο 441 εδ. β΄ ΑΚ αρχής της αναδρομής των αποτελεσμάτων του συμψηφισμού, στο χρόνο κατά τον οποίο οι εκατέρωθεν απαιτήσεις συναντήθηκαν με τα προσόντα αυτού, ο τρίτος δανειστής 1.  ΑΠ 980/2009 Επιχείρηση 2010, 327 (περίλ.), ΑΠ 1626/2008 Ελλ∆νη 2008, 281, ΑΠ 793/2005 ∆ΕΝ 2005, 1577, ΧρΙ∆ 2005, 889, ΕΕΝ 2006, 26, ΕΕργ∆ 2006, 549, ΑΠ 769/2004 Ελλ∆νη 2005, 172, ΕφΑθ 162/2010 ∆ΕΕ 2010, 1202, ΕφΘεσ 2933/2005 Αρμ 2006, 703, ΕφΛαμ 79/2002 ΝοΒ 2003, 1646, ΠΠρΘεσ 4978/2011 Αρμ 2011, 781 (παρατ. Αχ. Μπεχλιβάνη ), ΕΕμπ∆ 2011, 605. 2.  ΑΠ 1626/2008 Ελλ∆νη 2008, 281, ΑΠ 769/2004 Ελλ∆νη 2005, 172, ΕφΑθ 162/2010 ∆ΕΕ 2010, 1202. 3.  ΑΠ 1438/2005 Ελλ∆νη 2006, 181. 4.  Πολυζωγόπουλος , σε ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλου, άρθρ. 441 αρ. 7. 5.  ΑΠ 1438/2005 Ελλ∆νη 2006, 181. 6.  ΑΠ 936/2013 ΝοΒ 2013, 2506, ΑΠ 343/2009 Χρη∆ικ 2009, 318, ΑΠ 1438/2005 Ελλ∆νη 2006, 181. 7.  Βλ. Μπαλή , Ενοχ∆, παρ. 139 αρ. 5.