ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ (2 ΤΟΜΟΙ)

166 Γ. Σωτηρόπουλος Γενικές διατάξεις Άρθρο 1 1. Αντικείμενο ρύθμισης Στις δύο πρώτες παραγράφους του άρθρ. 1 καταγράφονται νομοθετικά τρία θεμελιώδη τυ- πολογικά χαρακτηριστικά της ΑΕ και ειδικότερα: ο κεφαλαιουχικός χαρακτήρας, η νομική προσωπικότητα και η εμπορική ιδιότητα. Αυτά ανήκουν στον «σκληρό» πυρήνα του εν λό- γω εταιρικού τύπου, όχι με την έννοια ότι δεν συναντώνται και σε άλλες εταιρίες (π.χ. ΕΠΕ, ΙΚΕ), αλλά ότι η ύπαρξη τους συνιστά προϋπόθεση ύπαρξης της ΑΕ ως εταιρικού τύπου. Συνήθως η ΑΕ χαρακτηρίζεται ως ένωση προσώπων, που έχει συσταθεί με δικαιοπραξία προς επιδίωξη ορισμένου σκοπού ( Ν. Ρόκας , Εταιρίες, 185). Εντούτοις από τη στιγμή που η ΑΕ μπορεί να ιδρυθεί από ένα πρόσωπο καθώς και να καταστεί εκ των υστέρων μονοπρό- σωπη (άρθρ. 4 παρ. 1), το στοιχείο της «ένωσης προσώπων» δεν ανήκει στα εννοιολογικά στοιχεία της ΑΕ. Επιπλέον, η ΑΕ διαθέτει σωματειακή δομή: με τον χαρακτηρισμό αυτό το- νίζεται η προσομοιάζουσα σε σωματείο οργανωτική δομή της ΑΕ με την αυστηρή διάκριση των οργάνων και των εξουσιών τους, όπου ο μέτοχος, πέραν της καταβολής εισφοράς, δεν υπέχει (κατ’ αρχήν) άλλες υποχρεώσεις έναντι του νομικού προσώπου και των τυχόν άλλων μετόχων, συγχρόνως δε διακρίνεται η ΑΕ από την εταιρία του ΑΚ (άρθρ. 741 επ. ΑΚ), στην οποία οι εταίροι υπέχουν διάφορες υποχρεώσεις και συνδέονται μεταξύ τους με προσωπο- παγή συμβατικό δεσμό. Απόρροια των διαφορών αυτών είναι η μη εφαρμογή στην ΑΕ των άρθρ. 741 επ. ΑΚ. Στον ν. 4548/2018 είτε συναντώνται ρητά είτε συνάγονται ερμηνευτικά ορισμένες «αρχές», όπως η αρχή της ίσης μεταχείρισης των μετόχων, η αρχή της πλειοψηφίας, η αρχή της ελεύ- θερης μεταβίβασης της μετοχικής σχέσης, η διάκριση των οργάνων κ.λπ. . Οι εν λόγω αρχές χρωματίζουν την ΑΕ και ενίοτε τη διακρίνουν από άλλες μορφές εταιριών χωρίς, εντούτοις, να είναι πάντοτε «άκαμπτες», τόσο για το νομοθέτη, εκτός κι αν η νομοθετική παρέμβαση έρχεται σε αντίθεση με το Συν ή το ενωσιακό εταιρικό δίκαιο, όσο ακόμη και για τους χρή- στες του εταιρικού τύπου της ΑΕ, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις επιτρέπονται αποκλίσεις. Στην παρ. 3 του άρθρ. 1 τίθεται ως γενικός κανόνας ότι ο ν. 4548/2018 εφαρμόζεται καθο- λικά σε κάθε ΑΕ ανεξάρτητα από το αν αυτή έχει μετοχές ή άλλους τίτλους εισηγμένους σε ρυθμιζόμενη αγορά (βλ. τον ορισμό αυτής στο άρθρ. 2) υπό την επιφύλαξη των ειδικών δι- ατάξεων που ισχύουν για τις εισηγμένες ΑΕ. Οι τελευταίες υπόκεινται, ως προς αρκετά ζη- τήματα οργάνωσης και λειτουργίας σε ειδικές ρυθμίσεις, οι οποίες απαρτίζουν το λεγόμενο δίκαιο της εισηγμένης ΑΕ: έτσι, είτε προβλέπονται στο ν. 4548/2018 ειδικές ρυθμίσεις για τις εισηγμένες ΑΕ (π.χ. άρθρ. 124 παρ. 6), είτε προβλέπεται η μη εφαρμογή κάποιων γενι- κών διατάξεων στις εισηγμένες ΑΕ (βλ. π.χ. άρθρ. 124 παρ. 2, 3). Εκτός των ανωτέρω, νομι- κές ιδιαιτερότητες παρουσιάζει όχι μόνο η εισηγμένη ΑΕ, αλλά και η ΑΕ που, χωρίς να έχει εισαγάγει τις μετοχές της ή άλλους τίτλους σε ρυθμιζόμενη αγορά, υπάγεται στο πεδίο εφαρ- μογής κανόνων του δικαίου της κεφαλαιαγοράς. Για παράδειγμα, σε περίπτωση δημόσιας διάθεσης μετοχών, η ΑΕ οφείλει να συμμορφωθεί με το ειδικό νομοθετικό πλαίσιο για τις δημόσιες προσφορές κινητών αξιών (άρθρ. 16, βλ. ν. 3401/2005). Οι διατάξεις για την εισηγμένη ΑΕ εφαρμόζονται στις ΑΕ με μετοχές εισηγμένες προς δια- πραγμάτευση σε Πολυμερή Μηχανισμό Διαπραγμάτευσης (ΠΜΔ, βλ. σχετικά τον ορισμό 1 2 3 4 5