ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ (2 ΤΟΜΟΙ)

Γ. Σωτηρόπουλος 175 Γενικές διατάξεις Άρθρο 1 ρικής ευθύνης έναντι του νομικού προσώπου της εταιρίας με βάση την αντίστοιχη διάταξη του άρθρ. 919 ΑΚ. Η ευθύνη αυτή προϋποθέτει δόλο και ενεργοποιείται σε περίπτωση πτώ- χευσης από τον σύνδικο, πράγμα που σαφώς περιορίζει τις δυνατότητες των εταιρικών πι- στωτών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εσωτερική ευθύνη του κυριαρχούντος μετόχου ένα- ντι της εταιρίας μπορεί να θεμελιωθεί και στην υποχρέωση πίστης, που πλέον γίνεται απο- δεκτή ( Τριανταφυλλάκης , 12ο Συνέδριο ΣΕΕ, 287 επ., Καραμανάκου , Η υποχρέωση πίστης ..., 336 επ., Ελευθεριάδης , Η προστασία ..., 274 επ.). Επιπλέον, στο ελληνικό πτωχευτικό δί- καιο υπάρχει η διάταξη του άρθρ. 98 παρ. 2 ΠτΚ για την (κατά τη μάλλον ορθότερη άποψη) εξωτερική ευθύνη των διοικούντων έναντι των εταιρικών πιστωτών για υπαίτια πρόκλη- ση παύσης πληρωμών, την οποία (ευθύνη) φέρει και εκείνος (π.χ. κυριαρχών μέτοχος) που άσκησε επιρροή στα μέλη της διοίκησης, ούτως ώστε τα τελευταία να προβούν στην πράξη ή παράλειψη, που οδήγησε στην παύση πληρωμών (για την προβληματική αυτή διάταξη, βλ. Περάκη , Πτωχευτικό Δίκαιο, 390 επ., Ελευθεριάδη , Η προστασία ..., 31 επ.). Η (ελληνική) νομολογία τα τελευταία χρόνια έχει απασχοληθεί επανειλημμένως με το ζή- τημα της κάμψης της νομικής προσωπικότητας (ιδιαίτερα με αφορμή αλλοδαπές εταιρίες δραστηριοποιούμενες στο χώρο της ναυτιλίας, Χριστοδούλου , The single ship company ..., 118 επ., Ρήγας , ΝοΒ 2014, 16 επ.) και φαίνεται να καταλήγει σε κάποια σταθερή γραμ- μή χωρίς βεβαίως αυτό να παρέχει έναν ασφαλή οδηγό στους συναλλασσομένους. Αποκωδικοποιώντας τη νομολογία (ΟλΑΠ 2/2013 ΕΕμπΔ 2013, 78 = ΔΕΕ 2013, 321 με πα- ρατ. Ελευθεριάδη = ΧρΙΔ 2013, 258 = ΕπισκΕΔ 2013, 573, ΑΠ 1355/2018 ΔΕΕ 2019, 963, ΑΠ 781/2018 ΝοΒ 2019, 324, ΑΠ 537/2016 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 618/2015 ΠειρΝ 2015, 353, ΑΠ 689/2013 ΧρΙΔ 2013, 688 = ΕΕμπΔ 2013, 946 = ΔΕΕ 2014, 65, ΑΠ 149/2013 ΔΕΕ 2013, 964 = ΕΕμπΔ 2013, 630 = ΕπισκΕΔ 2013, 158, ΑΠ 905/2010 ΕΕμπΔ 2011, 86 = ΔΕΕ 2010, 1056, ΑΠ 330/2010 ΕΕμπΔ 2010, 915 = ΕπισκΕΔ 2010, 761, ΑΠ 1910/2009 ΕΕμπΔ 2010, 970, ΑΠ 309/2009 ΔΕΕ 2009, 804 = Αρμ 2009, 1529 = ΕπισκΕΔ 2009, 940, ΑΠ 11/2009 ΕΕμπΔ 2009, 639, ΑΠ 5/2009 ΔΕΕ 2009, 800 = Αρμ 2009, 1885, ΟλΑΠ 5/1996 ΔΕΕ 1996, 934 με πα- ρατ. Σωτηρόπουλου , ΕφΠειρ 149/2015 ΤΝΠ ΔΣΑ, ΕφΠειρ 225/2010 ΔΕΕ 2010, 912, ΕφΠειρ 369/2010 ΕΕμπΔ 2012, 115, ΕφΠειρ 213/2007 ΕΕμπΔ 2007, 671 = Αρμ 2008, 1053, ΕφΠειρ 348/2005 ΠειρΝ 2005, 310 = ΝοΒ 2006, 246, ΜΠρΠειρ 3263/2018 ΔΕΕ 2019, 968, ΜΠρΠειρ 4996/2017 ΕΕμπΔ 2018, 86, ΜΠρΘεσ 9969/2015 ΝΟΜΟΣ, Πασσιάς , Δίκαιο ΑΕ, Ι, 183 επ., Ελευθεριάδης , Η προστασία ..., 162 επ. με πλούσιες παραπομπές στη νομολογία. Βλ. και τη γνωστή υπόθεση Calcestruzzi ΜΠρΑθ 9291/1993 ΕΕμπΔ 1993, 222), θα μπορούσε κανείς να συνοψίσει τα εξής: (α) Κατά την πάγια νομολογία δεν θεωρούνται ικανά από μόνα τους να θεμελιώσουν κάμ- ψη της νομικής προσωπικότητας: (i) η συγκέντρωση όλων των μετοχών σε ένα πρόσωπο, έστω κι αν αυτό ταυτόχρονα διοικεί την εταιρία και την ελέγχει έτσι τυπικά και ουσιαστικά (αντίθετα η παλαιότερη νομολογία ΑΠ 218/1996 ΔΕΕ 1996, 805 με παρατ. Σωτηρόπουλου με περαιτέρω παραπομπές στη παλαιότερη νομολογία και θεωρία), (ii) η χρησιμοποίηση της εταιρίας για τον περιορισμό (= αποκλεισμό) της ευθύνης των μετόχων για τις υποχρεώσεις από την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στο όνομα της εταιρίας, και (iii) η ταύ- τιση των συμφερόντων της εταιρίας με αυτά του βασικού της μετόχου ή η συστηματική απ’ αυτόν παροχή εγγυήσεων υπέρ της εταιρίας ή η εμφάνισή του ως ουσιαστικού φορέα της 42 43