ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΕΜΠΛΟΚΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΑΣ

Δικηγορικό απόρρητο 189 επιφύλαξη της ποινικής και πειθαρχικής ευθύνης του δικηγόρου, αν η δήλω- σή του αποδειχθεί ψευδής. δ. Το άρθρο 39 παρ. 5 του ΚΔ, με την οποία καθιερώνεται ως κανόνας η υπο- χρέωση του δικηγόρου να αρνηθεί τη μαρτυρία. Η απαγόρευση αυτή δεν αί- ρεται ακόμη και αν η εντολή έχει ήδη λήξει. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο δικηγόρος μπορεί να καταθέσει αν κρίνει ότι, καταθέτοντας ως μάρτυρας, εκπληρώνει κάποια «θεμελιώδη υποχρέωση» του, ως δικηγόρου. ε. Το άρθρο 39 παρ. 1 ΚΔ απαγορεύει τη διεξαγωγή έρευνας για την αναζήτη- ση εγγράφων ή άλλων στοιχείων ή των ηλεκτρονικών μέσων αποθήκευσης αυτών, καθώς και η κατάσχεση αυτών, για όσο χρόνο βρίσκονται στην κατοχή του δικηγόρου για υπόθεση που αυτός χειρίζεται. 3.2. ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ - ΚΑΜΨΕΙΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ Ο θεσμός του δικηγορικού απορρήτου απαντάται σε όλα τα κράτη, τόσο τα ηπειρωτικά, όσο και τα αγγλοσαξωνικά (common law και civil law countries), με διάφορες παραλλαγές. Στα διάφορα συστήματα, υπάρχουν νομοθετικές προβλέψεις που εξασφαλίζουν την επαγγελματική εχεμύθεια, αλλά και κανό- νες δεοντολογίας, οι οποίοι προβλέπουν κυρώσεις για τους δικηγόρους που αθετούν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους. Παρά τη σπουδαιότητα του θεσμού του δικηγορικού απορρήτου και την κα- τοχύρωσή του από νομοθετικά κείμενα αυξημένης τυπικής ισχύος, παρατη- ρείται πλέον το φαινόμενο ο νομοθέτης να αποπειράται την εισαγωγή περι- ορισμών και άρσεων αυτού, προκειμένου να διευκολύνει την απόδειξη τέλε- σης αξιόποινων πράξεων. Πράγματι, σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και στην ΕΕ επιχειρείται η χαλάρωση του δικηγορικού απορρήτου, ώστε να διευκολυνθεί ο εντοπισμός και η απόδειξη παρανόμων δραστηριοτήτων. Ο Έλληνας Νομο- θέτης επίσης διεύρυνε τις εξουσίες ελεγκτικών μηχανισμών και διαφόρων Αρ- χών πρόσβασης σε στοιχεία και έρευνες, αίροντας το επαγγελματικό απόρρη- το, προκειμένου να εντοπιστούν και αξιοποιηθούν αποδεικτικά στοιχεία τέλε- σης σοβαρών αξιοποίνων πράξεων. Η τάση αυτή ξεκίνησε από τη νομοθεσία για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρη- ματοδότηση της τρομοκρατίας κατ’ επιταγήν των αντιστοίχων Οδηγιών της ΕΕ (βλ. Ν 3424/2005, Ν 3691/2008 και Ν 4557/2018) και συνεχίστηκε, χωρίς δι- εθνή δέσμευση για αδικήματα φορολογικά, διαφθοράς και παράβασης του «πόθεν έσχες». Στον ελληνικό ποινικό χώρο, παλαιότερα μοναδική κάμψη του δικηγορι- κού απορρήτου αποτελούσε η περίπτωση του άρθρου 232 ΠΚ (παρασιώπη-