ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

175 Επιμέτρηση της ποινής Εάν οι ελαφρυντικές περιστάσεις συντρέχουν με λόγους επίτασης της ποινής (π.χ. κατ’ επάγγελμα τέλεση της πράξης), εφαρμόζονται πρώτα οι λόγοι επίτασης και μετά γίνεται η μείωση της ποινής με βάση την ελαφρυντική περίσταση που έγινε δεκτή. Στη βάση αυτών των σκέψεων ελαφρυντικές περιστάσεις συντρέχουν, σύμφωνα με το άρ. 84 παρ. 2 ΠΚ, στις ακόλουθες ιδίως περιπτώσεις: Α. Όταν ο υπαίτιος έζησε σύνομα μέχρι τη στιγμή , που τέλεσε το έγκλημα , περίσταση που δεν αποκλείεται από μόνη την προηγούμενη καταδίκη του για ελαφρό πλημμέ- λημα. Την ελαφρυντική αυτή περίσταση την συνέδεε ο προϊσχύσας ΠΚ με την προη- γούμενη έντιμη ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή . Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Αρείου Πάγου υπό το καθεστώς του προϊσχύ- σαντος ΠΚ, ο προηγούμενος έντιμος βιος του δράστη , για τον οποίο μας μιλούσε το στοιχείο αυτό, δεν μπορούσε να πιστοποιηθεί από μόνη την ύπαρξη λευκού Ποινι- κού Μητρώου (βλ. ενδεικτικά ΑΠ 625/2006 , ΠΧρ 2007, σελ. 603. ΑΠ 2048/2003 , ΠΧρ 2004, σελ. 745. ΑΠ 507/1998 , ΠΧρ 1998, σελ. 1096 . ΑΠ 1515/1996 , Υπερ 1997, σελ. 825. Σύμφωνος με τη άποψη αυτή ο Μ. Μαργαρίτης , ΠΚ, 2014, σελ. 243 αριθμ. 6). Η σκέψη αυτή ήταν κατά βάση ορθή, παρέβλεπε όμως ότι το Ποινικό Μητρώο προσφέρει ένα μαχητό τεκμήριο εντιμότητας . Επομένως, όταν δεν αποδεικνύονται συγκεκριμένα αντίθετα περιστατικά, που να το ανατρέπουν, πρέπει να γίνεται δε- κτή από το Δικαστήριο η ελαφρυντική αυτή περίσταση (βλ. όμως Κ. Σταμάτη , Συ- στΕρμΠΚ, άρ. 84, α.π. 15, ο οποίος σημειώνει ότι η έντιμη ζωή δεν έχει μόνο αρνητι- κό περιεχόμενο που να προκύπτει από την μη ύπαρξη καταδίκης). Από την άλλη πάλι μεριά, σύμφωνα με την κρατούσα στην θεωρία και σε μερίδα της νομολογίας άποψη, μικρής κοινωνικής σημασίας προηγούμενες καταδίκες δεν αναι- ρούσαν την έννοια του πρότερου έντιμου βίου (όμοια Ι. Μανωλεδάκης , Γενική Θε- ωρία, Β΄ 1978, σελ. 241. Μ. Μαργαρίτης , ΠΚ, 2014, σελ. 243 αριθμ. 6. Χ. Μπάκας , «Πρακτικά» ΕΕΠΔ, 1987, σελ. 101. Κ. Σταμάτης , ΣυστΕρμΠΚ, άρ. 84, α.π. 15. ΑΠ 1358/2008 , ΠοινΔ 2009, σελ. 1187). Ο «σύνομος» βίος που απαιτεί σήμερα ο νέος ΠΚ για την συνδρομή αυτής της ελα- φρυντικής περίστασης αλλάζει εντελώς τον αξιολογικό «άξονα» του προβλήματος. «Σύνομος» είναι ο βίος, ο οποίος δεν «σκεπάζεται» από το «νέφος» κάποιας κατα- δίκης. Μάλιστα ρητά ο νέος ΠΚ δεν τον αποκλείει ούτε και στην περίπτωση της κα- ταδίκης για ένα ελαφρό πλημμέλημα. Επομένως «καθρέφτης» για την απόδειξη της συνδρομής αυτής της ελαφρυντικής περίστασης είναι πλέον το «καθαρό ποινικό μη- τρώο». Βέβαια δεν γνωρίζουμε ακόμη, πώς θα ερμηνεύσει και θα εφαρμόσει αυτή την ελαφρυντική περίσταση η νομολογία, που μας έχει συνηθίσει, δυστυχώς, στην παρερμηνεία πολλών εκ πρώτης όψεως σαφών όρων. Για τον λόγο αυτό είχα υπο- στηρίξει στο πλαίσιο της σχετικής διαβούλευσης επί του ΣχεδΠΚ την άποψη ότι θα ήταν ορθότερο να παρέμενε η διατύπωση του προϊσχύσαντος ΠΚ περί «πρότερου έντιμου βίου», που κατά τεκμήριο πιστοποιείται από την ύπαρξη λευκού ποινικού μητρώου . Σε μια επόμενη δε διευκρινιστική παράγραφο να ορίζονταν στον ΠΚ ότι για την μη αποδοχή της ελαφρυντικής αυτής περίστασης θα έπρεπε να επικαλεστεί το 212