ΕΘΝΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ (ΕΘΑΔ)

VII Πρόλογος Ε. Συμεωνίδου-Καστανίδου Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην πράξη δεν ήταν ποτέ δεδομέ- νη. Ακόμα και αφού κατοχυρώθηκαν τα δικαιώματα αυτά σε διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα αυξημένης τυπικής ισχύος, τα κράτη εμφανίζονται συχνά απρόθυμα να αυ- τοπεριοριστούν, διασφαλίζοντας στην πράξη την εξουσία αυτοδιάθεσης των ατό- μων, την οποία τα ίδια έχουν αναγνωρίσει στα εθνικά Συντάγματα ή τους νόμους. Πολύ περισσότερο, εμφανίζονται απρόθυμα να επενδύσουν πόρους για την αποτε- λεσματική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα την ελλιπή διασφάλιση της άσκησής τους. Με το δεδομένο αυτό, η διαμόρφωση ειδικών μηχανισμών για την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτέλεσε μια πρωτοβουλία εξαιρετικής σημασίας, προκειμένου οι διακηρύξεις που συναντώνται στα διεθνή και ευρωπαϊκά κείμε- να να γίνουν πραγματικότητα για κάθε άνθρωπο. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ειδι- κότερα ο ρόλος των Εθνικών Θεσμών για την προώθηση και την προστασία των Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων (ΕΘΑ∆). Η συμβολή των εθνικών αυτών θεσμών στην προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, στη διαμόρφωση προτάσεων βελτί- ωσης του νομοθετικού πλαισίου, αλλά και στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώ- μης και την επίλυση συγκρούσεων είναι μεγάλη. Παρ’ όλα αυτά στην ελληνική βι- βλιογραφία δεν υπήρχε μέχρι σήμερα μια ανάλυση του τρόπου με τον οποίο έχουν οργανωθεί, των μέσων διασφάλισης της ανεξαρτησίας τους έναντι της εκτελεστι- κής και νομοθετικής εξουσίας, καθώς και του έργου το οποίο επιτελούν και των προβλημάτων που συναντούν σε ό,τι αφορά τη στελέχωση και την ουσιαστική εκ- πλήρωση των καθηκόντων τους. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει το παρόν πόνημα της Ρωξάνης Φράγκου, με το οποίο η συγγραφέας φιλοδοξεί αφενός να σκιαγραφήσει τα βασικά χαρακτηριστι- κά των ΕΘΑ∆ - και ειδικότερα τα νομοθετικά κείμενα που προβλέπουν την ίδρυ- σή τους σε κάθε κράτος, τα όργανα που αποφασίζουν για τη συγκρότησή τους, τη δομή και τον τρόπο της λειτουργίας τους, το πεδίο δράσης και τις αρμοδιότητες τους - και αφετέρου να αξιολογήσει τον τρόπο με τον οποίο η «αρχιτεκτονική» των ΕΘΑ∆ επηρεάζει και προσδιορίζει τελικά το μέγεθος της επιτυχίας τους στην εκ- πλήρωση της αποστολής τους. Η κυρία Φράγκου προσεγγίζει το αντικείμενο της δουλειάς της με τρόπο μεθοδι- κό και εξαντλητικό, διευκρινίζοντας εξαρχής ότι δεν θα περιοριστεί στην έρευ- να των νομοθετικών κειμένων που αναφέρονται στην ίδρυση και λειτουργία των ΕΘΑ∆, αλλά θα διερευνήσει τον τρόπο της λειτουργίας τους στην πράξη, προσπα- θώντας να εντοπίσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όταν εκπληρώνουν την αποστολή τους ως «ελεγκτές» του τρόπου με τον οποίο το κράτος φροντίζει για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου. Για τον λόγο αυτό, τα συμπεράσματα εξάγονται όχι μόνο βάσει των δικαιικών κανόνων και της με- λέτης της βιβλιογραφίας, αλλά και με επεξεργασία ερωτηματολογίων, μέσω των