ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΝΩΣΙΑΚΗ ΈΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ

Στο Πρώτο Μέρος εξετάζει μέσα από τις διμερείς επενδυτικές συμφωνίες, το Χάρτη Ενέργειας ή τη CETA το παράλληλο σύστημα προστασίας των επενδύσε- ων που άλλοτε επικαλύπτει το ενωσιακό δίκαιο, άλλοτε αποκλίνει από το δί- καιο περί θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών ή από το δίκαιο περί κρα- τικών ενισχύσεων, όταν τα διαιτητικά δικαστήρια προτάσσουν την οπτική του διεθνούς δικαίου. Στο Δεύτερο Μέρος, προσεγγίζεται αναλυτικά η επίδραση του ενωσιακού δι- καίου στη δικαιοδοσία των διαιτητικών δικαστηρίων για την επίλυση διεθνών επενδυτικών διαφορών, ιδίως η επίδραση της απόφασης Achmea του ΔΕΕ στο σύστημα της ρήτρας διαιτητικής επίλυσης επενδυτικών διαφορών. Ο Γ. Καρύ- δης αναδεικνύει το χαρακτηριστικό γνώρισμα των διαδικασιών επίλυσης των διεθνών επενδυτικών διαφορών, που συνίσταται στην αναγνώριση δικαιοδο- σίας σε εξωενωσιακά όργανα που δεν έχουν δυνατότητα διαλόγου με το ΔΕΕ, ενώ οι διαιτητικές αποφάσεις τους δεν υπόκεινται πάντοτε σε πλήρη δικαστικό έλεγχο από τα δικαστήρια των κρατών μελών. Και εδώ οι ενωσιακές αρχές της αυτονομίας, της αποκλειστικής αρμοδιότητας του ΔΕΕ, της κατανομής αρμοδι- οτήτων μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών κ.ά. παρεμβάλλονται στον σχετικό προβληματισμό. Τέλος, στο Τρίτο Μέρος εξετάζεται η επίδραση του ενωσιακού δικαίου στην επί της ουσίας κρίση του διαιτητικού δικαστηρίου, όταν η διαιτητική ρήτρα είναι έγκυρη, έστω και αν το ενωσιακό δίκαιο δεν είναι εφαρμοστέο, αλλά θεωρεί- ται factum, όπως στην περίπτωση της CETA. Τίθεται το ζήτημα αν υπάρχει ευχέρεια ή υποχρέωση των διαιτητών να εφαρ- μόζουν το ενωσιακό δίκαιο —αν οι διαιτητές, παρά τις υπάρχουσες αντιρρή- σεις, έχουν τη δυνατότητα να συνεργάζονται με την Επιτροπή ως amicus cur- iae— τι συμβαίνει αν η διαιτητική απόφαση αντίκειται στην ενωσιακή δημόσια τάξη ή αν μέσω της διαιτητικής απόφασης χορηγείται στον επενδυτή αποζημί- ωση που συνιστά κρατική ενίσχυση. Τέτοια ζητήματα τίθενται ως προς την εκτελεστότητα της διαιτητικής απόφα- σης, όταν δεν αποκλείεται ο ex post δικαστικός έλεγχος από δικαστήριο κρά- τους μέλους, π.χ. όταν η διαιτητική απόφαση εκδόθηκε κατά τους κανόνες της UNCITRAL. Ακόμη, όμως, και όταν η διαιτητική απόφαση εκδίδεται υπό τη Σύμ- βαση της Ουάσιγκτον, που αποκλείει τον ex post δικαστικό έλεγχο, ο συγγρα- φέας, ορθώς δέχεται, υπό την οπτική του ενωσιακού δικαίου, ότι η αρχή της αποτελεσματικότητας, που συνιστά ενωσιακή υποχρέωση για τα κράτη μέλη και τα δικαστήριά τους, επιβάλλει να παρεμποδίζεται η εκτέλεση της διαιτητι- κής απόφασης, όταν αντίκειται σε ενωσιακούς κανόνες αναγκαστικού δικαίου και δημοσίας τάξεως, ακόμη και αν υφίστανται διεθνείς δεσμεύσεις των κρα-