ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΗΣ 11 θετική, την οποία εξετάσαμε παραπάνω και περιλαμβάνει το δικαίωμα κάθε ενός να ιδρύει συνδικαλιστικό σωματείο και να δραστηριοποιείται εντός αυτού ελεύθε- ρα τηρώντας τους νόμους, και την αρνητική πλευρά, που περιλαμβάνει το δικαίω- μα είτε να μη μετέχει κάποιος καθόλου σε συνδικαλιστικό σωματείο είτε να αποχω- ρεί ανεμπόδιστα από ένα σωματείο στο οποίο έχει ήδη ενταχθεί. Η αρνητική ελευ- θερία απορρέει από τη γενική ελευθερία του ατόμου, την οποία κατοχυρώνει το άρ- θρο 5 Συντ., αποκλείοντας τον εξαναγκασμό του ατόμου να προβαίνει υποχρεωτικά σε ίδρυση οποιουδήποτε σωματείου ή να συμμετέχει σε υφιστάμενο σωματείο 35 . Συνεπώς, με βάση την αρνητική διάσταση της συνδικαλιστικής ελευθερίας καθώς και τη γε- νική αρχή κατά την οποία όλοι οι ασφαλιστικοί οργανισμοί που παρέχουν κοινωνική ασφάλιση έχουν την υποχρέωση να ασφαλίζουν όλους τους ασκούντες το επάγγελμα, το οποίο καλύπτει ασφαλιστικά ο οργανισμός, θεωρείται αντισυνταγματική διάταξη νόμου που εξαρτά την ασφαλι- στική υπαγωγή του εργαζομένου από τη συμμετοχή του σε συνδικαλιστική οργάνωση 36 . Άμεσα συνδεδεμένο με την αρνητική συνδικαλιστική ελευθερία είναι και το ζή- τημα των λεγομένων ρητρών συνδικαλιστικής ασφαλείας (close up shop, union shop) 37 . Επ’ αυτού, πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ ρητρών συνδικαλιστικής ασφάλειας που επιτρέπονται από το νόμο και εκείνων που επιβάλλονται από το νόμο, δεδομένου ότι μόνο οι τελευταίες θεωρούνται ότι έχουν ως αποτέλεσμα την επιβολή ενός συστήματος συνδικαλιστικού μονοπωλίου ή υποχρεωτικού συνδι- καλισμού, αντίθετα από τις αρχές της συνδικαλιστικής ελευθερίας 38 . Ειδικότερα, το θέμα αυτό τέθηκε κυρίως απ’ την εισαγωγή τέτοιων ρητρών σε συλλογικές συμ- βάσεις εργασίας ή διαιτητικές αποφάσεις, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα να καθι- στούν τη συνδικαλιστική προσχώρηση του εργαζομένου υποχρεωτική ή, χωρίς να θέτουν ευθέως αυτή την υποχρέωση, να επιβάλλουν σ’ όλους τους εργαζομένους, συνδικαλισμένους ή μη, να καταβάλλουν συνδικαλιστικές εισφορές. Άλλωστε, τέ- τοιες ανεπίτρεπτες ρήτρες συνδικαλιστικής ασφάλειας είναι αυτές που ορίζουν ότι ο 35. Ολ ΣτΕ 52/2008 ΕΔΔΔΔ 52, τ. 205, 2008, σελ. 127. 36. ΑΠ 65/2003.ΔΕΝ 59, 2003, 998 = ΕλΔνη 44, 2003, 720. Βλ. όμως ΤρΔιοικΠρΑθ 6226/2004 (ΕΔΚΑ ΜΣΤ’, 10/2004, 782), σύμφωνα με την οποία η ασφάλιση δημοσιογράφων μη μελών της ΕΣΗΕΑ στο ΙΚΑ και όχι στο ειδικό ταμείο των μελών της ΕΣΗΕΑ δεν συνιστά άνιση μετα- χείριση έναντι αυτών, ούτε προσβάλλεται η συνδικαλιστική τους ελευθερία, είτε με την θετι- κή είτε με την αρνητική της μορφή, γιατί δεν στερούνται του δικαιώματος ισοδύναμης ασφα- λιστικής προστασίας στους οριζόμενους εκ του νόμου φορείς. Δυστυχώς, η θέση αυτή επικυ- ρώθηκε και με την ΔοικΕφΑθ1551/2006. 37. Βλ. σχετικά γενικότερα Κουκουλές Γ ., Οι συνδικαλιστικές ρήτρες ασφάλειας (συγκριτική με- λέτη), Συνδ. Eπιθ. τεύχ. 10 και 11, 1985, 17 επ. και 18 επ. Βλ. επίσης Βλ. BIT, La liberté syndicale. Recueil de décisions et de principes du Comité de la liberté syndicale du Conseil d’administration du BIT, έκδ. 4 η , 1996, Genève, σελ. 74-75 (αρ. 321-330), BIT, Liberté syndi- cale et négociation collective, CIT, 81 e session, 1994, Rapport III (partie 4B), έκδ. 1 η , 1994, Genève, σελ. 47-48 (αρ. 100-103). 38. Βλ. BIT, La liberté syndicale. Recueil de décisions et de principes du Comité de la liberté syndicale du Conseil d’administration du BIT, έκδ. 4 η , 1996, Genève, σελ. 74 (αρ. 321).