ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΥ

X Προλεγόμενα κυρώσεις. Η μη τήρηση των κανόνων επιφέρει κυρώσεις. Η διοίκηση, η αστυνομία, το λιμενικό, η πυροσβεστική, οι διαμεσολαβητές, τα διαιτητικά σώματα και τα δικα- στήρια εφαρμόζουν τους κανόνες και επιβάλλουν τις κυρώσεις, είτε με την μορφή προστίμων, είτε με τον εξαναγκασμό σε υλικές πράξεις, είτε με την μορφή αποφάσεων που προβλέπουν ανθρώπινη συμπεριφορά, πράξη ή παράλειψη, την καταβολή απο- ζημίωσης ή την φυλάκιση ή άλλη κύρωση. Δύο είναι οι πυλώνες του δικαίου: ο κανόνας του δικαίου και η ερμηνεία του κανόνα δικαίου. Ο κανόνας δικαίου διαφοροποιείται από κάθε άλλο κανόνα, π.χ. κανόνα ηθικής ή εθι- μοτυπίας. Ο κανόνας δικαίου είναι γενικός, ισχύει για όλους και επιβάλλεται σε όλους υποχρεω- τικά, εξαναγκαστικά. Η παραβίαση του κανόνα δικαίου έχει έννομες συνέπειες. Σύμφωνα με την αρχή της ισότητας, οι όμοιες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται ομοίως και οι ανόμοιες περιπτώσεις με ανόμοιο τρόπο, π.χ. επίδομα τέκνου δικαιούται όποιος ασκεί την γονική μέριμνα τέκνου, επίδομα γάμου δικαιούται όποιος έχει συνάψει γάμο και δεν έχει διαζευχθεί, όποιος δεν έχει συνάψει γάμο και δεν έχει τέκνο, δεν δικαιού- ται τέτοια επιδόματα. Αλλά δεν μπορεί ο νόμος να αποκλείει το επίδομα γάμου με αυ- θαίρετα κριτήρια, π.χ. ένας άδικος και αντισυνταγματικός νόμος θα προέβλεπε ότι δεν λαμβάνουν το επίδομα γάμου όποιοι έχουν συνάψει γάμο πριν το 2000 (αντισυνταγ- ματική διάταξη που προφανώς παραβιάζει την αρχή της ισότητας). Ο κανόνας δικαίου μπορεί να είναι προτρεπτικός, οπότε να μην προβλέπει έννομες συνέπειες (ατελής κανόνας δικαίου). Ο κανόνας δικαίου ενδέχεται να είναι κανόνας οποιουδήποτε κλάδου δικαίου: κανό- νας του διεθνούς δικαίου (που δεσμεύει τα κράτη και τους διεθνείς οργανισμούς), κα- νόνας του ευρωπαϊκού, ενωσιακού δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (που δεσμεύει τα κράτη-μέλη και τα πρόσωπα της ΕΕ), κανόνας του εσωτερικού δικαίου (που δε- σμεύει τα κρατικά όργανα, τα νομικά πρόσωπα, π.χ. τις εταιρείες και τα ιδρύματα, κα- θώς και τα φυσικά πρόσωπα, είτε αυτά είναι πολίτες του κράτους είτε όχι, π.χ. κάτοι- κοι-επισκέπτες, μετανάστες, πρόσφυγες). Το διεθνές δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων των διεθνών οργανισμών ή των δια- κρατικών συμφωνιών που ρυθμίζουν εξαναγκαστικά τις σχέσεις των κρατών μεταξύ τους (δημόσιο διεθνές δίκαιο) ή τις σχέσεις προσώπων μεταξύ τους με στοιχείο αλλο- δαπότητας (ιδιωτικό διεθνές δίκαιο). Το ευρωπαϊκό, ενωσιακό δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων της ΕΕ που ρυθμίζουν εξαναγκαστικά τις σχέσεις των κρατών-μελών της ΕΕ και τις σχέσεις των προσώπων της ΕΕ, καθώς και τις αρμοδιότητες των ενωσιακών οργάνων. Το εσωτερικό δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων ενός κράτους που ρυθμίζουν εξα- ναγκαστικά τις σχέσεις των προσώπων του κράτους καθώς και τις αρμοδιότητες των κρατικών οργάνων.