ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΗΓΕΣ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ | 21 Από το νομοθετικό έργο των Μακεδόνων αναφέρονται η Εισαγωγή, ο Πρόχειρος Νόμος, οι Νεαρές και τα Βασιλικά. Η Εισαγωγή 69 και ο Πρόχειρος Νόμος 70 περιλαμ- βάνουν, επίσης, ελάχιστες διατάξεις σχετικές με τη ρύθμιση ζητημάτων ναυτικού ενδιαφέροντος 71 · επισημαίνεται ότι και οι περιεχόμενες στα έργα αυτά γενικές δι- ατάξεις για το δάνειο, την κοινωνία, τη μίσθωση, την παρακαταθήκη και την πώλη- ση καθώς και αρκετές ποινικές ρυθμίσεις έχουν εφαρμογή και στις ναυτικές σχέ- σεις 72 . Ορισμένες από τις Νεαρές του Λέοντος του Στ΄ του Σοφού σχετίζονται επίσης με το ναυτικό δίκαιο 73 . Τα Βασιλικά, η πιο εκτενής επίσημη κωδικοποίηση του Βυζαντίου, συστηματοποιεί τις διατάξεις με βάση το αντικείμενό τους και, ως προς τούτο, διαφέρει από το Corpus Juris Civilis , όπου οι διατάξεις είναι διασπαρμένες. Το 53° βιβλίο των Βασιλι- κών, όπως έχει ανασυντεθεί από τους κατά καιρούς εκδότες, περιέχει τις διατάξεις ναυτικού δικαίου. Πριν αναφερθούμε στις διατάξεις αυτές, επιβάλλεται, για λόγους που θα γίνουν αμέσως αντιληπτοί, να εξετάσουμε σύντομα το «Νόμον Ροδίων Ναυ- τικόν», ο οποίος δεν πρέπει να συγχέεται με το Ρόδιο Νόμο των Πανδεκτών. Με την έκφραση «Νόμος Ροδίων Ναυτικός» χαρακτηρίζονται δυο κείμενα («Ν1» και «Ν2»), τα οποία συμπληρώνονται με Πίνακες Περιεχομένων, έναν Πρόλογο και Πα- ραρτήματα 74 . αα. Το κείμενο «Ν1» είναι σύντομο και περιλαμβάνει 19 κεφάλαια (=άρθρα). Τα άρ- θρα 1-7 αφορούν το «μισθολόγιο κατά μερίδα» των μελών του πληρώματος (ναυ- κλήρου, κυβερνήτη, πρωρέα, ναυπηγού, καραβίτη, ναύτη και μάγειρα). Τα άρ- θρα 8-13 καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών του πλοί- ου (εμπόρων, γυναικών και παιδιών, καθώς και άλλων επιβαινόντων). Το άρθρο 14 ρυθμίζει την παρακαταθήκη πολύτιμων αντικείμενων, το 15 επιβάλλει τη δόση όρ- κου από το ναύκληρο, τους ναύτες και τους επιβάτες, ενώ το 16 ορίζει ότι η αξία 69. Βλ. Επαναγωγή του Νόμου υπό Βασιλείου και Λέοντος και Αλεξάνδρου (= Εισαγωγή) στο Ζέ- πων , Jus Graecoromanum (IGR) 2, 229-368, Σ. Τρωιάνο, ό.π., σελ. 171. 70. Βλ. Σ. Τρωιάνο , ό.π., σελ. 176. 71. Οι διατάξεις είναι τα κεφάλαια ζ΄, η΄ και θ’ του τίτλου 24 «περί μισθώσεως», το κεφάλαιο γ’ του τίτλου 25 «περί καταθήκης» και τα κεφάλαια κη΄ και μ΄ του τίτλου 40 «περί ποινών» της Εισαγωγής, καθώς και τα κεφάλαια στ΄, ζ΄ και η΄ του τίτλου 17, β’ του τίτλου 18 και κε’ και λη’ του τίτλου 39 του Προχείρου Νόμου, τα οποία αποδίδουν κατά λέξη τα προηγούμενα. 72. Βλ. Γ. Ροδολάκη , ό.π., σελ. 38. 73. Νεαρές 62 (ποινές για όσους πωλούν πράγματα του Δημοσίου), 63 (ποινές για μεταφορά απαγορευμένων εμπορευμάτων στον εχθρό), 64 (ποινές για πρόσωπα που αποκρύπτουν πράγματα προερχόμενα από ναυάγια), 83 (τόκος δανείων), 92 (αστικές και ποινικές συνέπει- ες της πρόκλησης σωματικών βλαβών από ναυτικούς σε τρίτους). 74. Βλ. J.M. Pardessus, Collection des lois maritimes antérieures au XVIII siècle I, σελ. 231 επ., W. Ashburner, Νόμος Ροδίων Ναυτικός, The Rhodian Sea Law 1909 (κείμενο και ερμηνεία), Μ.Μ. Σίμψα , Το ναυτικό στην ιστορία των Ελλήνων, τ. 2, 1982, όπου αναδημοσιεύεται ο «Νόμος Ροδίων Ναυτικός», από την έκδοση του W. Ashburner , και αποδίδεται επίσης στη δημοτική, D.G. Letsios , Νόμος Ροδίων Ναυτικός, Das Seegesetz der Rhodier, 1996 (ερμηνεία και κείμε- νο στη γερμανική). 36 37 38