24 | ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ σαίες οδοί μεταφοράς εξακολούθησαν να είναι πιο ανασφαλείς, ανέδειξε τη θα- λασσοπλοΐαως τονπιοπρακτικότρόποεπικοινωνίας ιδίωςμεταξύτωνμεσογειακών χωρών. Την ανάπτυξη της επικοινωνίας αυτής και, συνακόλουθα, του ναυτικού εμπορίου επηρέασαν κυρίως τρεις παράγοντες: η οργάνωση και λειτουργία των ναυτικών πόλεων της Ιταλίας, οι Σταυροφορίες και οι αποφάσεις της Καθολικής Εκ- κλησίας 81 . Κάθε ιταλική ναυτική πόλη διεπόταν από το δικό της κοινοτικό χάρτη ( statutum ), που περιλάμβανε συχνά στο τέλος ένα μικρό κώδικα. Στη διαμόρφωση του κοινο- τικού χάρτη έπαιξε αρκετές φορές σημαντικό ρόλο η επιτόπια ιδιωτική οργάνωση των εμπόρων και ειδικότερα των «εμπόρων της θάλασσας », η οποία περιλάμβανε άτομα ικανά ν’ αντιμετωπίσουν τους κίνδυνους της ναυτικής περιπέτειας, είχε ση- μαντική οικονομική δύναμη και επηρέαζε αποφασιστικά τη συλλογική διοίκηση της πόλης. Έτσι εξηγείται γιατί τα θέσμια ( statuta ) περιείχαν συχνά ναυτικές ρυθμί- σεις που είχαν επηρεαστεί από το «Νόμον Ροδίων Ναυτικόν» και επιτόπια έθιμα και εμφάνιζαν σημαντική ομοιομορφία 82 . Κατά την περίοδο αυτή και έως τους τελευ- ταίους μεσαιωνικούς χρόνους δημοσιεύτηκαν διάφορες συλλογές ναυτικών δια- τάξεων, εθίμων και αποφάσεων, ορισμένες από τις οποίες είχαν γενική εφαρμογή. Μεταξύ αυτών πρωταρχική θέση κατέχει το Cosolato del Mare 83 , το οποίο αποτελεί ιδιωτική συλλογή ναυτικών κανόνων (εθίμων και συνηθειών) και αποφάσεων ιδίως του προξενικού δικαστηρίου της Βαρκελώνης, που καλύπτουν το σύνολο του ναυ- τικού δικαίου της εποχής, όπως την κατασκευή του πλοίου και τις σχέσεις των συ- νεταίρων, τη μεταφορά εμπορευμάτων, την υποχρέωση παροχής βοήθειας (ρυ- μούλκησης) σε άλλο πλοίο, τη ρίψη εμπορευμάτων και την αβαρία, το πλήρωμα, τους επιβάτες κ.λπ. . Ο A. Desjardins 84 ανάγει το χρόνο της αρχικής δημοσίευσής της στον 14° αι., ενώ άλλοι ορίζουν αυτή στο 13° αι. 85 . Πάντως η δημοσίευσή της έγινε στην καταλανική γλώσσα, πιθανώς από το γραμματέα του ανωτέρω δικαστηρίου. Επανεκδόθηκε στις πιο εύχρηστες γλώσσες της εποχής, όπως η ιταλική (1479), και είχε ευρεία διάδοση σε ολόκληρη τη Μεσόγειο Θάλασσα και πέρα απ’ αυτή 86 . Είχε ακόμη επίδραση στη σύνταξη του γαλλικού Διατάγματος του 1681 για τη Ναυτιλία. Άλλη παρόμοιας φύσης συλλογή είναι οι Κανόνες ή Αποφάσεις της Ολαρίας , μικρής νήσου κειμένης κοντά στις ακτές της Ακουιτανίας. Η συλλογή αυτή ανάγεται πιθα- 81.  J. Hamel, G. Lagarde, A. Jauffret , Droit Commercial, τ. 1, έκδ. 2η, σελ. 14, 15 και 16. 82. D. Gaeta , Le fonti del diritto della navigatione, 1965, σελ. 69. 83. Βλ. St. Jados, Consulate of the Sea and Related documents, 1975, D. Gaeta, ό.π., n° 14, L. Villejeanne , Le Consulat de la Mer à Montpellier (δ.δ.), 1958, L. Bigard, Le Consulat de la Mer Catalan, 1951, (συμπλ. στο DMF). 84. Traité de droit commercial maritime, Introduction historique,1889, σελ. 60 επ.. 85. Βλ. J.M. Pardessus, ό.π., II, σελ. 23 επ.. 86. Βλ. R. Rodière , ό.π., αρ. 15 α. 23-24, Κ. Ρόκα, σελ. 10. 42 43 44