Είσαγωγη στο Ποινικό Δίκαιο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 122 για ενέργεια ή παράλειψή του σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του, 181 μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, 182 τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρημα- τική ποινή. Αν ο υπαίτιος τελεί την πράξη του προηγούμενου εδαφίου κατ’ επάγ- γελμα 183 τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και χρηματική ποινή. 2. Αν η ως άνω ενέργεια ή παράλειψη του υπαιτίου αντίκειται στα καθήκοντα του , τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη και χρηματική ποινή. 184 Αν ο υπαίτιος τελεί την πράξη του προηγούμενου εδαφίου κατ’ επάγγελμα τιμωρείται με κάθειρξη και χρηματική ποινή έως χίλιες ημερήσιες μονάδες. 3. Υπάλληλος ο οποίος ζητεί ή λαμβάνει, για τον εαυτό του ή για άλλον, αθέμιτη παροχή περιουσιακής φύσης, επωφελούμενος από την ιδιότητα του , τιμωρείται με φυλάκιση, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη ποινική διάταξη. 185 4. Προϊστάμενοι υπηρεσιών ή αποδέχεται την υπόσχεση από περισσότερους του ενός . Φαινομενικά συρρέει η δωροληψία με το έγκλημα της παράβασης καθήκοντος (άρθρο 259 ΠΚ: ρήτρα απόλυτης επικουρικότη- τας). Αντίθετα, συρρέει αληθινά π.χ. με πλαστογραφία και με εκβίαση (άρθρο 385 ΠΚ): βλ. Αλ. Κωστάρα , Ποινικό Δίκαιο, Επιλογές Ειδικού Μέρους, 2012, σελ. 228επ., με παραπομπές στη Νομολογία. 181. « … σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του»: Εδώ έχουμε νόμιμη πράξη του υπαλ- λήλου , όπως είναι π.χ. η έκδοση άδειας δόμησης ως τάχιστα με τη συνδρομή όλων των κατά νόμο προϋποθέσεων, η ταχεία διενέργεια χειρουργικής επέμβασης κ.λπ. (το λαμβανόμενο «φακελάκι» λέγεται ενίοτε και «γρηγορόσημο»). Πρόκειται εδώ για τη δωροληψία χάριν νό- μιμων πράξεων. 182. Στη διατύπωση «για ενέργεια ή παράλειψή του σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη» υποκρύπτεται ο σκοπός του δράστη να εισπράξει αμοιβή για τέτοια ενέργεια ή παράλειψη (έγκλημα με υπερχειλή υποκειμενική υπόσταση). 183. Άρθρο 13 περ. ε΄ ΠΚ: «Κατ’ επάγγελμα τέλεση του εγκλήματος συντρέχει, όταν από την επα- νειλημμένη τέλεση της πράξης ή από την υποδομή που έχει διαμορφώσει ο υπαίτιος με πρό- θεση επανειλημμένης τέλεσης της πράξης προκύπτει σκοπός του υπαιτίου για πορισμό εισο- δήματος.». Για την έννοια της κατ’ επάγγελμα τέλεσης του εγκλήματος βλ. το Γενικό Μέρος Ποινικού Δικαίου του παρόντος έργου στα σχόλια υπό το άρθρο 13 ΠΚ. 184. Εδώ έχουμε παράνομη πράξη του υπαλλήλου ( δωροληψία χάριν παράνομων πράξεων ), όπως είναι π.χ. η έκδοση άδειας δόμησης , μολονότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου , ή η επιβολή μικρότερου φόρου σε σχέση με τον προβλεπόμενο από τον νόμο. Παραδείγματα: α) υπάλληλος της Πολεοδομίας έλαβε χρήματα για να εκδώσει άδεια δόμη- σης σε ακίνητο έκτασης 3.000 τ.μ., ενώ ο νόμος απαιτεί ακίνητο έκτασης τουλάχιστον 4.000 τ.μ. στις εκτός σχεδίου πόλεως και υφιστάμενων οικισμών περιοχές (εδώ υφίσταται σε αλη- θινή συρροή και παράβαση καθήκοντος κατ’ άρθρο 259 ΠΚ), β) υπάλληλος της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ.) Πατρών λαμβάνει 3.000 ευρώ για να ενεργήσει μειωμένη επιβολή φόρου (εδώ υφίσταται σε αληθινή συρροή και απιστία στην υπηρεσία κατ’ άρθρο 390 ΠΚ), γ) αστυνομικός έλαβε χρήματα για να μην καταγγείλει αξιόποινη πράξη που δια- πίστωσε (εδώ υφίσταται σε αληθινή συρροή και κατάχρηση εξουσίας κατ’ άρθρο 239 β ΠΚ), δ) δασικός υπάλληλος έλαβε χρήματα για να χαρακτηρίσει αθέμιτα ως μη δασική και άρα οι- κοδομήσιμη ιδιωτική έκταση (εδώ υφίσταται σε αληθινή συρροή και παράβαση καθήκοντος κατ’ άρθρο 259 ΠΚ). 185. Εδώ την αθέμιτη παροχή περιουσιακής φύσης ζητεί ή λαμβάνει ο υπάλληλος, επωφελούμε- νος απλώς από την ιδιότητά του, χωρίς να υφίσταται το στοιχείο του σκοπού να εισπράξει ο δράστης αμοιβή «για ενέργεια ή παράλειψή του σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη» ή για ενέργεια ή παράλειψη που αντίκειται στα καθήκοντά του. Για παράδειγμα, λαμβάνει ο Α, υπάλληλος της ΔΟΥ, δάνειο 100.000 ευρώ χωρίς καθό- λου επιτόκιο για ένα χρόνο, επωφελούμενος από την ιδιότητά του.