Συλλογικη Διαχείριση Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας

28 Ε. ΣΤΑΜΑΤΟΥΔΗ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ σμό των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, όπως αυτός προβλεπόταν στην Οδηγία. Η Οδηγία δεν περιείχε σχετική πρόβλεψη για την περίπτωση αυτή 1 δεδομένου ότι το ενδι- αφέρον ήταν ιδιαίτερα περιορισμένο για τα άλλα κράτη μέλη. Ωστόσο με παρέμβαση της Ελλάδας κατά τη διάρκεια συζήτησης της Οδηγίας υιοθετήθηκε το Προοίμιο 14 2 σύμφω- να με το οποίο αν και οι ΟΣΔ δεν υποχρεούνται να αποκτήσουν μια συγκεκριμένη νομι- κή μορφή, ωστόσο στις εξαιρετικές εκείνες περιπτώσεις που το στοιχείο της κυριότητας ή του ελέγχου (από τα μέλη τους) απουσιάζει (λόγω της νομικής τους μορφής), τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να προλαμβάνουν την καταστρατή- γηση των υποχρεώσεων των οργανισμών. Στο πλαίσιο αυτό και σύμφωνα με τα ανωτέρω ο Έλληνας νομοθέτης έχοντας υπόψη του ότι η ΑΕΠΙ ήταν ο μακροβιότερος και μεγαλύτερος ΟΣΔ στην Ελλάδα έλαβε συγκεκρι- μένα νομοθετικά μέτρα προκειμένου (λόγω της νομικής της φύσης) να μην βρεθεί εκτός της εμβέλειας των νομοθετικών προβλέψεων που ίσχυαν για τους υπόλοιπους ΟΣΔ. Άλλωστε η ΑΕΠΙ, όπως η πλειονότητα των ΟΣΔ στην Ευρώπη, κατείχε δεσπόζουσα θέ- ση στην ελληνική αγορά των πνευματικών δικαιωμάτων στη μουσική 3 και ως εκ τούτου υπήρχε αυξημένη ανάγκη ύπαρξης ασφαλιστικών δικλείδων προς όφελος των δικαιού- χων-μελών της τα δικαιώματα των οποίων εκπροσωπούσε. Σε περίπτωση που δεν προ- βλεπόταν ειδικό νομοθετικό καθεστώς στον νόμο, με τη θέση του σε ισχύ, ένας εκ των μεγαλύτερων ΟΣΔ θα διέφευγε του ουσιαστικού ελέγχου του Κράτους ενώ τα μέλη του δεν θα είχαν θεσμοθετημένους μηχανισμούς δράσης και συμμετοχής στη λειτουργία του 1. Η περίπτωση αυτή stricto sensu θα υπαγόταν στις ΑΟΔ δεδομένου ότι σύμφωνα με την Οδηγία όποια οντότητα δεν εμπίπτει στην κατηγορία των ΟΣΔ και διενεργεί συλλογική διαχείριση θεωρείται ΑΟΔ με την εξαίρεση των προβλεπομένων στο Προοίμιο 16 (οι μάνατζερ και οι πράκτορες των δημι- ουργών και των ερμηνευτών που ενεργούν ως ενδιάμεσοι και εκπροσωπούν τους δικαιούχους στις σχέσεις τους με τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης δεν θα πρέπει να θεωρούνται «ανεξάρτη- τες οντότητες διαχείρισης» δεδομένου ότι δεν διαχειρίζονται δικαιώματα υπό την έννοια ότι καθορί- ζουν χρεώσεις, χορηγούν άδειες ή εισπράττουν χρήματα από τους χρήστες). 2. Προοίμιο 14 της Οδηγίας «Η παρούσα οδηγία δεν υποχρεώνει τους οργανισμούς συλλογικής δι- αχείρισης να αποκτήσουν μια συγκεκριμένη νομική μορφή. Στην πράξη, οι οργανισμοί αυτοί λει- τουργούν υπό διάφορες νομικές μορφές όπως σωματεία, συνεταιρισμοί ή εταιρείες περιορισμέ- νης ευθύνης, που ελέγχονται από ή ανήκουν σε δικαιούχους πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγε- νικών δικαιωμάτων ή οντότητες που αντιπροσωπεύουν τους δικαιούχους αυτούς, που προβλέπο- νται από την παρούσα οδηγία μέσω της επιλογής νομικής μορφής. Ωστόσο, σε ορισμένες εξαιρετι- κές περιπτώσεις, λόγω της νομικής μορφής ενός οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, το στοιχείο της κυριότητας ή του ελέγχου απουσιάζει. Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, στην περίπτωση των ιδρυμάτων στα οποία δεν υπάρχουν μέλη. Εντούτοις, οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να εφαρμόζονται και στους οργανισμούς αυτούς. Ομοίως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να προλαμβάνουν την καταστρατήγηση των υποχρεώσεων. Σημειωτέον ότι οι οντότητες που εκπροσωπούν δικαιούχους, και είναι μέλη οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, μπορούν να είναι άλλοι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης, σωματεία δικαιούχων, ενώσεις ή άλ- λοι οργανισμοί». 3. Η δεσπόζουσα θέση και ο κίνδυνος κατάχρησης αυτής ήταν ένας από τους βασικούς δικαιολογητι- κούς λόγους ρύθμισης του καθεστώτος λειτουργίας των ΟΣΔ σε ενωσιακό επίπεδο δεδομένου ότι η δραστηριότητά τους αν και εμπορική σχετιζόταν με μία ευαίσθητη κατηγορία «προϊόντος», τα πνευ- ματικά και και συγγενικά δικαιώματα, τα οποία εκτός των άλλων έχουν και κοινωνικές και πολιτιστι- κές προεκτάσεις. 4