Συλλογικη Διαχείριση Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας

VII Πρόλογος Η ιδέα για κατ’ άρθρο ερμηνεία του νόμου για τη συλλογική διαχείριση, γεννήθηκε με την εκπόνηση του πρώτου σχετικού σχεδίου νόμου από τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ) κατά την περίοδο που ήμουν διευθύντρια. Το νομοσχέδιο κατατέθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού τον Οκτώβριο του 2015. Η Ελλάδα όφειλε μέχρι τον Απρίλιο του 2016 να ενσωματώσει την Οδηγία της ΕΕ για τη συλλογική διαχείριση. Το νομοσχέδιο συνέπεσε όμως με σημαντικές εξελίξεις στον χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων. Η πλέον σημαντική ήταν ο διαχειριστικός έλεγχος που διενήργησε ο ΟΠΙ με ορκωτούς ελεγκτές στον αρχαιότερο και μεγαλύτερο οργανισμό συλλογικής διαχείρισης (ΟΣΔ) στον χώρο της μουσικής. Ήλθαν στην επιφάνεια σημα- ντικά διαχειριστικά ελλείμματα και ατασθαλίες στη διαχείριση, έλλειψη διαφάνειας και λογοδοσίας. Επίσης αναδείχθηκαν κενά που είχε το ως τότε νομοθετικό πλαίσιο. Είχε σχεδιασθεί για να διευκολύνει τη δημιουργία οργανισμών παρά να θέσει κανόνες στη λειτουργία τους. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα το σχέδιο νόμου, εκτός από την ενσωμάτωση της Οδηγίας, να πρέπει να διορθώσει και τα κακώς κείμενα στην ελληνική νομοθεσία. Επί παραδείγματι στην Ελλάδα είχαμε την ιδιαιτερότητα της ύπαρξης κερδοσκοπικού ΟΣΔ που δεν ελεγχόταν από τα μέλη του, στοιχείο εντελώς αντίθετο προς τις ρυθμίσεις της Οδηγίας. Προβλέψαμε ότι σε αυτή την περίπτωση ο ΟΣΔ θα έπρεπε να αλλάξει τη νομική του μορφή προκειμένου να συνεχίσει να ασκεί συλλογική διαχείριση. Δυστυχώς η διά- ταξη αυτή δεν τελεσφόρησε. Εάν είχε υιοθετηθεί, ενδεχομένως να είχαν αποφευχθεί τα προβλήματα που ακολούθησαν στη συνέχεια. Ωστόσο δεν ήταν και η μόνη διάταξη που «ατύχησε». Το νομοσχέδιο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, όπως είχε δοθεί από τον ΟΠΙ στο Υπουργείο Πολιτισμού. Η διαβούλευση ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2016 αλλά το νομοσχέδιο δεν κατατέθηκε στη Βουλή. Αντίθετα εγκλωβίσθηκε σε έναν φαύλο κύ- κλο συνεχών αλλαγών. Ήσαν απόρροια πολιτικών πιέσεων και νομικής περιπτωσιολογί- ας βάσει συγκυριών, όπως αυτές εξελίσσονταν. Το καλοκαίρι του 2016 κατατέθηκε στη Βουλή ένα διαφορετικό σχέδιο από αυτό που είχε τεθεί στη διαβούλευση. Αποσύρθηκε αμέσως μετά για περαιτέρω αλλαγές. Αυτές ευνοούσαν τον υπό έλεγχο ΟΣΔ, οπότε συ- νάντησαν την αντίδραση των δημιουργών. Ενώ είχε πλέον εκπνεύσει η προθεσμία ενσω- μάτωσης της Οδηγίας στην ελληνική έννομη τάξη, το Υπουργείο εκπονούσε νέα σχέδια. Τελικώς, τον Ιούλιο του 2017 κατατέθηκε και ψηφίστηκε από τη Βουλή o Ν 4481/2017 (ΦΕΚ Α΄ 100/20.7.2017) «Συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησί- ας και συγγενικών δικαιωμάτων, χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικές χρήσεις μουσικών έργων και άλλα θέματα αρμοδιότητας Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού», ένα νομοθέτημα που περιείχε αρκετά λάθη, κακοτεχνίες, αβλεψίες καθώς και διατάξεις που ελέγχονται για τη νομιμότητά τους. Παρ’ όλα αυτά, δεν παύει να είναι ο πρώτος ολοκληρωμένος νόμος για τη συλλογική διαχείριση στην Ελλάδα. Περιλαμβάνει