Δικαιο του Ελευθερου Ανταγωνισμού

∆ίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού 20 Γ. Υπάρχει κάποιο πρότυπο ανταγωνισμού; 1. Ο ανταγωνισμός ως αυτοσκοπός Ο ανταγωνισμός, όπως διαπιστώθηκε, είναι η ρυθμιστική αρχή της οικονο- μίας μας. Παρά την εξαιρετική του όμως σημασία για την οικονομική τάξη δεν είναι πανάκεια: Υπάρχουν ανάγκες υψηλής κοινωνικής ιεράρχησης , όπως προστασία περι- βάλλοντος, απασχόληση, επιστημονική έρευνα, κοινωνική πρόοδος (κοινωνι- κός αποκλεισμός-διακρίσεις, αλληλεγγύη γενεών) κ.λπ. που δεν καλύπτονται επαρκώς από την (ανταγωνιστική) οικονομία της αγοράς ή όπου αυτή δεν μπορεί να εφαρμοσθεί καθόλου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στο χώρο της υπερσυνταγματικής ευρωπαϊκής έννομης τάξης επήλθαν μεγάλες αλλαγές ήδη δε από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, όπου στο άρθρο 3 ορίζονται ευρύτεροι κοινωνικοί στόχοι (κοινωνική ρήτρα), αναδιανεμητικού χαρακτή- ρα, που επιτρέπουν την παρέμβαση στην αγορά (βλ. άρθρο 2 ΣΛΕΕ, πρώην άρ- θρο 2 ΣυνθΕΕ) μετατρέποντάς την, και ρητά πλέον, σε «άκρως ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς ». Τον κοινωνικό χαρακτήρα της αγοράς αναδεικνύει και το ελληνικό Σύνταγμα στο πολύ σημαντικό άρθρο 106 παρ. 2, σύμφωνα με το οποίο η ελεύθερη οι- κονομική πρωτοβουλία και η οικονομία της αγοράς δεν είναι αυτοσκοπός. Η ιδιωτική πρωτοβουλία (ανταγωνισμός κ.λπ .) δεν επιτρέπεται να αναπτύσσε- ται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλά- βη της εθνικής οικονομίας . 2. Ο βαθμός ανταγωνισμού Εξάλλου είναι γεγονός ότι η ένταση (βαθμός) ανταγωνισμού επηρεάζεται, κατ’ αρχήν από τον αριθμό και το μέγεθος των επιχειρήσεων στη σχετική αγορά, αλλά και από τη συμπεριφορά τους 31 . Έτσι λοιπόν όταν σε μια αγορά υπάρχουν ελάχιστες επιχειρήσεις κάθε επιχείρηση είναι αναγκασμένη να πα- ρακολουθεί τι κάνουν οι ανταγωνιστές της και πως αντιδρούν, π.χ. αν υπάρ- χουν δύο αεροπορικές εταιρίες που εξυπηρετούν την ίδια γραμμή και αυξήσει η μία την τιμή του εισιτηρίου, η άλλη θα προβληματιστεί αν κι αυτή θα αυξήσει το ίδιο την τιμή του εισιτηρίου της ή θα διατηρήσει την πάγια τιμή αποσπώ- ντας έτσι μέρος της πελατείας της πρώτης εταιρίας. Αν επιλέξει το δεύτερο μπορεί να αναμένει ένα πόλεμο τιμών από την πρώτη εταιρία, η οποία μπορεί να επανέλθει στην παλαιά τιμή ή και ακόμη πιο κάτω. Η «στρατηγική αλληλε- πίδραση» είναι ο όρος που περιγράφει πόσο εξαρτάται η στρατηγική κάθε επι- χείρησης (και άρα ο βαθμός ανταγωνισμού) από τη μορφή της αγοράς (δυοπώ- 31.  Βλ. Samuelson , Οικονομική, σελ. 438.