Δικαιο του Ελευθερου Ανταγωνισμού

∆ίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού 22 από τις ρήτρες αυτές εξαρτάται καθοριστικά από την επεξεργασία και επεξή- γησή τους ως οικονομικών φαινομένων με τα γνωστικά εργαλεία των οικονο- μικών επιστημών. Στο παρόν βιβλίο, αντικείμενο του οποίου είναι το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού δεν είναι νοητή παρά μόνον η υπαινικτική και σε αδρές γραμ- μές αναφορά στη θεωρία του ανταγωνισμού. Στόχος της ακόλουθης ανάπτυ- ξης δεν είναι λοιπόν να παράσχει ένα πλήρες θεωρητικό υπόβαθρο (πώς θα ήταν δυνατόν άλλωστε), αλλά απλώς να συστηματικοποιήσει τις εξελίξεις της θεωρίας του ανταγωνισμού με τρόπο εύληπτο για το φοιτητή της Νομι- κής, ώστε να τον βοηθήσει να συλλογιστεί τις ευρύτερες και βαθύτερες συνι- στώσες των οικονομικών και νομικών ζητημάτων με τα οποία θα ασχοληθεί. Εξάλλου, χωρίς την αδρή έστω επαφή με την οικονομική θεωρία ανταγωνι- σμού, είναι ανέφικτος ο σαφής προσδιορισμός του προστατευτέου εννόμου αγαθού και συνακόλουθα η «κατασκευή» του αναγκαίου νομικού οπλοστασίου. Αυτό που θα πρέπει να έχει κατά νου ο φοιτητής είναι ότι η ικανότητα μιας θεωρίας να εξηγήσει την οικονομική πραγματικότητα, εξαρτάται, όπως είναι ευνόητο, από το πόσο ρεαλιστικές είναι οι υποθέσεις και οι παραδοχές τους. 3. Οι διάφορες Σχολές 3.1. Τέλειος ανταγωνισμός (πολυπώλιο στην τέλεια αγορά, Νεοκλασσική Σχολή) Οι βασικές υποθέσεις της παραδοσιακής νεοκλασσικής θεωρίας (1870-1930, με φθίνουσα έκτοτε πορεία) 32 , είναι ότι: 1) ο αριθμός των οικονομικών μονάδων (επιχειρήσεις, καταναλωτές) είναι μεγάλος, έτσι ώστε να υπάρχει αποκέντρωση της οικονομικής δύναμης, και κάθε καταναλωτής ή επιχείρηση να αγοράζει ή πουλά μικρές μόνον ποσότη- τες συγκεκριμένου εμπορεύματος. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, οι τιμές διαμορφώνονται από τις απρόσωπες δυνάμεις της αγοράς με αποτέλεσμα, την άριστη, για την κοινωνική ευημερία, κατανομή των παραγωγικών μέσων, αφού κανένας μεμονωμένος καταναλωτής ή επιχείρηση δεν μπορεί να επηρε- άσει τη λειτουργία της αγοράς, ώστε να εξυπηρετήσει το δικό του οικονομικό συμφέρον. 2) Οι οικονομικές μονάδες συμπεριφέρονται απόλυτα ορθολογικά 33 . Οι επιχει- ρήσεις επιδιώκουν μεγιστοποίηση του κέρδους, οι καταναλωτές, ως έμφρο- 32.  Κυριότεροι θεωρητικοί της Σχολής αυτής είναι ο Alfred Marshall, Leon Walras, Vilfredo Pareto. 33.  Η αρχή αυτή βρήκε την έκφρασή της -στο γερμανικό αστικό κώδικα που επηρέασε ση- μαντικά κάθε άλλη κωδικοποίηση του αστικού δικαίου έκτοτε (γερμ. BGB, 1896)-, στο πρόσωπο «του επιδεικνύοντος την απαιτούμενη στις συναλλαγές επιμέλεια (βλ. §276