ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

32 Πρώτο Μέρος - Θεωρίες Φιλοσοφίας Δικαίου Δικαίου. Ο Ιάκωβος Καρεκλάς ( Φιλοσοφία του Δικαίου ) 92 έχει προβεί σε μία εξαιρετι- κή ανάλυση των σχετικών θεμάτων που αναλύει ο Αριστοτέλης. Ο νομικός θετικισμός πρεσβεύει ότι περιγράφει το δίκαιο όπως είναι και όχι όπως θα έπρεπε να είναι (διάκριση όντος και δέοντος). Όμως, αναπόφευκτα εμπλέκονται αξιολογικές κρίσεις και ζητήματα ηθικής. Συναφώς, αργότερα, ο νομικός θετικισμός δέχθηκε τις ερμηνείες του νόμου, αλλά και την ηθική του βάση συγκλίνοντας εν μέρει προς το φυσικό δίκαιο. Ως προς αυτά τα ζητήματα θα επανέλθουμε πιο κάτω στην ανάλυση και την κριτική. β. Κύριοι θεωρητικοί εκφραστές Κύριοι θεωρητικοί εκφραστές του Νομικού Θετικισμού είναι ο Τζέρεμι Μπένθαμ (1748-1832) και ο Τζον Ώστιν (1790-1859, Κλασικός Νομικός Θετικισμός) με ρίζες στους Τόμας Χομπς (1588-1679) και Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776), ο Άντολφ Χαρτ , ο Λον Φούλερ 93 (1902-1978, ορισμένοι κατατάσσουν τον Φούλερ στην θεωρία του φυσικού δικαίου 94 και στην θεωρία της νομικής διαδικασίας που αντιπαρατέθηκε στον νομικό ρεαλισμό, ενώ άλλοι τον κατατάσσουν στον ρομαντικό πραγματισμό 95 , ενώ ο Καθηγητής Παύλος Σούρλας τον χαρακτηρίζει αντιθετικιστή, αμέσως πιο κά- τω), ο Χανς Κέλσεν 96 , ο Τζόσεφ Ραζ (Σύγχρονος Νομικός Θετικισμός) και στην Ελλά- δα ο Παύλος Σούρλας . γ. Ανάλυση, κριτική Ο Καθηγητής Παύλoς Σoύρλας στο δημοσιευμένο στο διαδίκτυο άρθρο του «Ο νομικός θετικισμός και οι πολυσχιδείς σχέσεις δικαίoυ και ηθικής» 97 αναφέρει, με- ταξύ άλλων, τα εξής: « Ηθική και δίκαιο αποτελούν δύο κανονιστικά συστήματα που ασκούν αποφασιστική επίδραση στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνουμε την συμπεριφορά μας και ευρύτερα την ζωή μας. Θα ανέμενε λοιπόν κανείς ότι, λόγω 92. Καρεκλάς, Φιλοσοφία του Δικαίου, όπ . 93. Καρεκλάς, Φιλοσοφία του Δικαίου, όπ ., 109 για τον Φούλερ: «αναδιαμορφωμένος νομικός θετι- κισμός». 94. Bix B., Φιλοσοφία του Δικαίου, όπ ., 131. 95. Barzun C. L., Jerome Frank, Lon Fuller, and a Romantic Pragmatism, Virginia Public Law and Legal Theory Research Paper Series, No 6, January 2016. 96. Kelsen H., General Theory of Law and State , Transaction Publications, New Brunswick, NJ, 1945/2006. Kelsen H., Positivism and the Separation of Law and Morals , 71 Harvard Law Review 1958, 593. Kelsen H., Pure Theory of Law, Lawbook Exchange, Clark, New Jersey, 1967/2009. Kelsen H., Reine Rechtslehre , 2η έκδοση, Franz Deuticke, Wien, 1960. Kelsen H., The Concept of Law , Clarendon Press, Oxford, 1961. Baume S., Βουτσάκης Β. (μετάφραση), Χανς Κέλσεν, Συ- νηγορία υπέρ της δημοκρατίας, Πόλις, Αθήνα, 2016. Duarte d’ Almeida L, Gardner J, Green L, Kelsen Revisited, New Essays on the Pure Theory of Law, Hart Publishing, Oxford and Portland Oregon, 2013. 97. Σούρλας Π., Ο νομικός θετικισμός και οι πολυσχιδείς σχέσεις δικαίου και ηθικής, https://eclass. uoa.gr/modules/document/file.php/LAW200.