Η ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

Η Αγωγή στην Πολιτική ∆ίκη 12 Αθ. Σκόντζος Η actio, ως έννοια, ήταν αρχικώς προσανατολισμένη αποκλειστικά προς το δικονομικό δίκαιο 22 . Επρόκειτο περί πράξης του ενάγοντος με την οποία ετίθετο σε κίνηση η διαδικασία των legis actiones. Τούτο, διότι η παραδο- σιακή νομική θεώρηση των πραγμάτων ήταν κατά το δίκαιο αυτό επίσης δικονομικώς προσανατολισμένη: το Ρωμαϊκό ∆ίκαιο δεν διακρίνει μεταξύ δύο αυτοτελών ρυθμιστικών πεδίων εκ των οποίων το μεν συντίθεται από κανόνες δικαίου που απονέμουν στα υποκείμενα του δικαίου δικαιώματα και αντιστοίχως επιβάλλουν υποχρεώσεις, το δε από κανόνες που ρυθμί- ζουν τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις των μέσων πραγμάτωσης των ου- σιαστικών ρυθμίσεων του πρώτου. Αφενός δεν γινόταν συστηματική διά- κριση ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου και αφετέρου δεν υπήρχε όρος με τον οποίο να υποδηλώνεται το δεύτερο. Η ίδια η δομή και η λειτουργία της actio απέτρεπε εξάλλου έναν τέτοιο διαχωρισμό, καθόσον τούτη δεν απευθυνόταν στα εμπλεκόμενα μέρη ή στο σύνολο των υποκειμένων του δικαίου, απονέμοντας δικαιώματα και επι- βάλλοντας υποχρεώσεις, αλλά, αντίθετα, στο δικαιοδοτικό όργανο, κατό- πιν χορήγησης αυτής από τον αρμόδιο Πραίτορα 23 . Συνεπώς, η νομική σκέ- ψη της εποχής προσανατολιζόταν αλλά και εξαντλούνταν στο κατά πόσον το ενδιαφερόμενο μέρος θα λάβει στη συγκεκριμένη περίπτωση actio υπό τη μορφή μίας formula από τον Πραίτορα, χωρίς η actio να είναι προσανα- τολισμένη προς κάποιο ουσιαστικό δικαίωμα, αλλά αποκλειστικά προς τη δίκη. Ο αφηρημένος ουσιαστικός κανόνας δικαίου παρέμενε και πάλι άνευ σημασίας, αν δεν προβλεπόταν ειδική, με σκοπό την πραγμάτωση των προ- βλεπόμενων εννόμων συνεπειών του, actio. Κατ’ επέκταση, κάθε νομικό ζήτημα ατενιζόταν αποκλειστικά και μόνο υπό το πρίσμα της δυνατότητας δικονομικής του πραγμάτωσης ( ubi actio, ibi ius ) και όχι υπό τη σκοπιά της αναγνώρισης ή μη ουσιαστικών δικαιωμάτων ( ubi ius, ibi remedium ). Έννο- μη τάξη αποτελούσε το σύνολο των actiones που χορηγούσαν οι Πραίτο- ρες υπό την μορφή των edicta ( Aktionenrechtliches Denken , Aktionendenken , του ουσιαστικού δικαιώματος), ΧρΙ∆ 1/2009, σελ. 3 επ.· Ζέπο Π. , Περί πολλαπλών ενεργειών εις το αστικόν δίκαιον (αντίκρουσις της θεωρίας του Theodore Kipp), 1934, σελ. 28-29· Μητσόπουλο Γ ., Η αναγνωριστική αγωγή, σελ. 94-104· Τριανταφύλ- λου-Αλμπανίδου Φ. , ό.π., σελ. 24. 22.  Γεωργιάδης Απ. , ό.π., ΧρΙ∆ 1/2009, σελ. 4· Σινανιώτης Λ. , Συρροή αξιώσεων και ουσι- αστικόν δεδικασμένον, ΕΕΝ 1961, σελ. 333-334. 23.  Γεωργιάδης Απ. , ό.π., ΧρΙ∆ 1/2009, σελ. 4. Γενικά για τη διαδικασία απονομής έννομης προστασίας στο ιδιωτικό Ρωμαϊκό ∆ίκαιο βλ. αναλυτικά Πετρόπουλο Γ. , Ιστορία και Εισηγήσεις του Ρωμαϊκού ∆ικαίου 2 , Τόμ. ΙΙ, 1963, §168 επ., σελ. 1517 επ.· Τριανταφύλ- λου-Αλμπανίδου Φ. , ό.π., σελ. 20 επ.. 5 6