Η ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

Η Αγωγή στην Πολιτική ∆ίκη 16 Αθ. Σκόντζος κατακρατεί ως κληρονόμος αντικείμενα της κληρονομίας (νομέα της κλη- ρονομίας) την αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος και την απόδοση της κληρονομίας ή κάποιου αντικειμένου από αυτήν ». Ο όρος « εναγόμενος » στον παράτιτλο της διάταξης δηλώνει ακριβώς το νομέα της κληρονομίας, δηλαδή το πρόσωπο κατά του οποίου στρέφεται η αξίωση του κληρονόμου και τον κατά τούτο υπόχρεο κατά το ουσιαστικό δίκαιο. Πέραν, ωστόσο, από την ενιαία ουσιαστική και δικονομική ορολογία, η παραδεδομένη ενό- τητα ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου αντανακλά και στις θεωρητικές αναπτύξεις σχετικά με τον εκάστοτε θεσμό 33 . Έτσι, κάνοντας λόγο για την περί κλήρου αγωγή ( hereditatis petitio ) αναφερόμαστε στον « δικονομικό αγωγό 34 » της περί κλήρου αξίωσης για την προστασία του δικαιώματος επί της κληρονομίας ως συνόλου, ήτοι στο δικαίωμα του κληρονόμου κατά της Πολιτείας για την παροχή έννομης προστασίας, συνιστάμενης στην αυ- θεντική δικαστική διάγνωση της περί κλήρου ουσιαστικής αξίωσης. Αντι- κείμενο, συνεπώς, της περί κλήρου αγωγής είναι η περί κλήρου αξίωση, η οποία και γεννάται κατά την προσβολή του κληρονομικού δικαιώματος ( ius hereditarium ) ως εξουσιαστικού δικαιώματος και συνίσταται στην εξουσία του κληρονόμου να απαιτήσει από το νομέα της κληρονομίας την απόδοση της κληρονομίας ή κάποιου αντικειμένου αυτής (πρβλ. 247 ΑΚ). Η εννοιο- λογική σύμπτωση περί κλήρου αξίωσης, ως έννοιας του ουσιαστικού δικαί- ου, και περί κλήρου αγωγής, ως έννοιας του δικονομικού δικαίου, αποτελεί κατάλοιπο του Ρωμαϊκού ∆ικαίου αναφορικά με την έννοια της actio, αντί- ληψη που επηρέασε και τους Συντάκτες του ΑΚ. Συχνά, ωστόσο, η αγωγή αναφέρεται στον ΑΚ και υπό τη δικονομική της έννοια (πχ. ΑΚ 155, 261, 296, 346, 348, 912 παρ. 1, 933, 1096, 1097, 1098, 1378 επ., 1472, 1876). Σε αυτές τις περιπτώσεις πρόκειται πράγματι για απονεμόμενη στο πρόσωπο εξουσία από την έννομη τάξη « όπως αιτήσηται παρά της πολιτείας την πραγμάτωσιν του εξ αντικειμένου δικαίου επί της προβαλλομένης δικονομικής αξιώσεως 35 ». Πρόκειται ιδίως είτε για δικαι- ώματα που μπορούν να ικανοποιηθούν μόνο με την άσκηση αγωγής, όπως η αξίωση της 296 ΑΚ για καταβολή τόκων επί τόκων ή για ορισμένα δι- απλαστικά δικαιώματα (ιδίως 101, 155, 1379 ΑΚ), η άσκηση των οποίων 33.  Βλ. Κουσούλη Σ. σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλου ΑΚ, Εισαγ. 1871-1883 αρ. 10 και άρθρ. 1871 αρ. 1· Ψούνη Ν. , Κληρονομικό ∆ίκαιο 3 , ΙΙ, 2012, σελ. 418-419. 34.  Παπαντωνίου Ν ., Κληρονομικόν ∆ίκαιον, 1971, σελ. 127 « Η περί κλήρου αγωγή ανα- φέρεται […] εις καθολικόν δικαίωμα […] και εις καθολικήν αξίωσιν […] »· Ψούνη Ν. , ό.π., ΙΙ, σελ. 418 κατά την οποία: « Η περί κλήρου αγωγή (hereditatis petitio) είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για την ένδικη προστασία του κληρονομικού δικαιώματος και την ικανοποίηση της περί κλήρου αξιώσεως που γεννιέται από την προσβολή του, αποτελεί δηλαδή το δικονομικό αγωγό της περί κλήρου αξιώσεως ». 35.  Μητσόπουλος Γ. , Η αναγνωριστική αγωγή, σελ. 55. 10