ΜΕΤΑΙΧΜΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

10 | Ο ΜΕΤΑΙΧΜΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ανορθολογικά φαινόμενα, αφού διαπραγματεύεται ένα κομμάτι της πραγματικό- τητας, που χαρακτηρίζεται από ένα πλέγμα εμπειρικών κανόνων, αλλά και διά- φορα άλλα μη λογικά και μυστικιστικά, προφητικά, πνευματικά, συναισθηματικά συμβάντα και ποικίλους τρόπους δράσης και συμπεριφοράς, απ’ όπου απουσιά- ζει ο ορθολογισμός και η αιτιακή εκλογίκευση. Επιχειρώντας να συλλάβει ερμη- νευτικά το νόημα αυτών των φαινομένων, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πληρό- τητα και επάρκεια, επιδιώκει να συνθέσει τις έννοιες, τους ιδεατούς τύπους των διάφορων μορφών και τρόπων κοινωνικής δράσης, οι οποίοι δίνουν ένα μονο- σήμαντο νόημα στις έννοιες. Η τυποποίηση και η κατασκευή των εννοιών των ει- δών της κοινωνικής πράξης επιτυγχάνεται με τη σύλληψη και την καταγραφή του νοήματος των πράξεων, που αναλαμβάνουν τα δρώντα υποκείμενα, στα πλαίσια συγκεκριμένων κοινωνικoπολιτισμικών καταστάσεων. Οι επιστημονικές έννοιες, οι ιδεατοί τύποι της κοινωνικής πράξης-δράσης ανασυνθέτουν με πληρότητα, ακρίβεια, σαφήνεια και λογική συνοχή τα νοήματα των κοινωνικών πράξεων, τα οποία στην πραγματική κοινωνική πρακτική είναι ρευστά, αβέβαια και συγκεχυ- μένα. Η έννοια ή ο ιδεατός τύπος της πράξης συνθέτει το καθαρό, σαφές, λογικά συνεκτικό και πλήρες νόημα του είδους της πράξης που καταγράφει. Η λογική συνοχή της έννοιας είναι η συνοχή του νοήματος που καταγράφει και η οποία αποδίδει στον ιδεατό τύπο την ιδιότητα της καθαρότητας 6 . Οι ιδεατοί τύποι δεν σχηματίζονται ως αφηρημένες έννοιες, που περιλαμβάνουν κοινά χαρακτηριστικά ή στοιχεία ή μορφές της κοινωνικής πράξης, αλλά ούτε και εξαντλητικές καταγραφές εμπειρικά διαπιστώσιμων δράσεων, αλλά συντίθενται ως έννοιες, που συμπυκνώνουν και συνθέτουν σημαντικές πλευρές της διερευ- νώμενης κοινωνικής πρακτικής, διαδικασίας ή πράξης, η οποία είναι ανεξάντλητη σε νοήματα και χαρακτηριστικά. Δεν μπορούν να βρεθούν πραγματικά φαινόμενα, που να ανταποκρίνονται σε αυτούς τους ιδεατούς κατασκευασμένους καθαρούς τύπους, όπως δεν μπορεί να βρεθεί στη φύση μία αντίδραση, που έχει υπολογισθεί με την προϋπόθεση ενός απόλυτα κενού χώρου. Η κοινωνιολογική περιπτωσιολογία είναι δυνατή, μόνο με τέτοιους καθαρούς τύπους. Η κοινωνιολογική επιστήμη, άλλοτε πάλι, χρησι- μοποιεί τους κατά μέσον όρο τύπους ενός εμπειρικού στατιστικού είδους, που αφορά σε ποιοτικά ορισμένες ομοειδείς νοηματικά συμπεριφορές. Χαρακτήρα ιδεοτύπου έχουν οι έννοιες, με τις οποίες η κοινωνιολογία κατασκευ- άζει τα μοντέλα της όχι μόνο εξωτερικά, αλλά και εσωτερικά. Το πραγματικό πράττειν, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, εξελίσσεται σε μία κατάσταση πε- ριορισμένης συνείδησης ή και έλλειψης συνείδησης του αποδιδομένου σε αυτό νοήματος. Το δρων άτομο, συνήθως, αισθάνεται αόριστα το νόημα της πρά- ξης του, χωρίς πάντοτε απόλυτη επίγνωση ή συνειδητοποίησή του. Ενεργεί τις 6. Αντωνοπούλου, Μ. (1991). Θεωρία και ιδεολογία στη σκέψη των κλασικών της κοινωνιολογίας . Αθήνα, Παπαζήσης, σ. 273-276.