ΜΕΤΑΙΧΜΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η Κατανοητική Κοινωνιολογία του Μ. Weber και οι Ιδεότυποι Ο Μ. Weber, που κατά την έκφραση του K. Jaspers, ήταν το τελευταίο «καθολικό πνεύμα» του ευρωπαϊκού πολιτισμού, χρησιμοποίησε ως μεθοδολογικό εργαλείο του, τους ιδεατούς τύπους. Τα ενδιαφέροντά του ήταν ευρύτατα και ο εργασίες του εκτείνονται από την αρχαία ρωμαϊκή ιστορία και τις μεγάλες θρησκείες της ανθρωπότητας, έως τα προβλήματα της σύγχρονής του ιστορικής κοινωνίας. Παρ’ ότι είχε –ίσως μαζί με τον Κ. Μαρξ– τη μεγαλύτερη επιρροή στην σκέψη της κοινωνιολογίας, το έργο του δεν διακρίνεται από συστηματική θεωρητικοποίη- ση, αφού δεν διατύπωσε συστηματικά τις μεθοδολογικές του αρχές, αφήνοντας στους μελετητές του ελεύθερο το πεδίο για μεθοδολογικές ερμηνείες, που συχνά διακατέχονται από διατυπώσεις αντιφατικών απόψεων και παρερμηνειών. Δεν υιοθετούσε το διαχωρισμό της ιστορίας από την κοινωνιολογία, γιατί αμφότερες έχουν ενιαίο επιστημολογικό υπόβαθρο και αντλούν από το ίδιο πραγματολογικό υλικό. Η κατασκευή των εννοιών στην εγκληματολογία ανασύρει το εμπειρικό της υλικό ως παραδείγματα, από τις ίδιες συγκεκριμένες πραγματικότητες της πράξης, οι οποίες υπό την ιστορική σκοπιά αποτελούν αντικείμενο διαπραγμά- τευσης της ιστορίας 3 . Αρκετά πριν τονWeber, ο Simmel διαπίστωσε ότι για την κατανόηση της κοινωνι- κής πραγματικότητας, είναι αναγκαίες τυπολογικές βοηθητικές κατασκευές, που υπερβαίνουν λιγότερο ή περισσότερο την εμπειρία, μέσω ενός καθαρά θεωρητι- κού χαρακτήρα. Ο Simmel δεν αναφέρεται σε ιδεότυπους, με την έννοια που το κάνει οWeber, εντούτοις οι βοηθητικές τυπολογικές κατασκευές του δεν έχουν το χαρακτήρα του τυχαίου και του σωρευτικού, αλλά έχουν, ως κριτήριο επιλογής, ένα ορισμένο γνωστικό ενδιαφέρον και μία ορισμένη οπτική γωνία. ΟΜ. Weber θεωρεί ότι η επιστήμη δεν συνιστά υπέρβαση της φιλοσοφίας και της ηθικής, γιατί έχει πρακτική σημασία, καθ’ όσον, σκοπός της είναι να συνδράμει στη διαχείριση των άμεσων κοινωνικών προβλημάτων και να διαπραγματευτεί επιμέρους τομείς της πραγματικότητας, έχοντας αναπτύξει μεθόδους και τεχνι- κές, που διασφαλίζουν τη φερεγγυότητα και τη σχετική ακρίβεια των πορισμά- των της. Εργάζεται με την «κατανοούσα κοινωνιολογία», ως εμπειρική επιστήμη 4 , 3. Αντωνοπούλου, Μ. (1991). Θεωρία και ιδεολογία στη σκέψη των κλασικών της κοινωνιολογίας . Αθήνα, Παπαζήσης, σ. 245-250. 4. Weber, M. (1997). Βασικές έννοιες κοινωνιολογίας (επιμ. Κ. Ψυχοπέδης, μτφρ. Μ. Κυπραίος). Αθήνα, Κένταυρος. Βλ. Εισαγωγικό δοκίμιο της Marianne Weber.