ΜΕΤΑΙΧΜΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

Η Κατανοητική Κοινωνιολογία του Μ. Weber και οι Ιδεότυποι | 7 φιλοσοφικές περικαλύψεις, μέσω της ορθολογικής κατασκευής εννοιών-τύπων, οι οποίοι είναι απομακρυσμένοι από την πραγματικότητα, με στόχο, την όσο το δυνατόν καθολική γνώση του μελετώμενου αντικειμένου και την όσο το δυνατόν βαθύτερη διείσδυση στις δυνάμεις, που το διέπουν. Ο ίδιος ο Weber, κατά την ανάπτυξη των εννοιών, διαχωρίζει την πραγματική ισχύ από την αξιακή της διά- σταση, προκειμένου να αποκατασταθεί η αντικειμενική ισχύς. Η εμπειρική γνώση της πραγματικότητας, που επεδίωξε ο Μ. Weber, απαιτεί την απομάκρυνση «δογματικών» παραστάσεων κάθε είδους, από τη διαδικασία της σκέψης. Η θεωρία του δικαίου, η ιστορία και η πολιτική οικονομία, δημιουργούν σύνθετες κατασκευές, όπως για παράδειγμα το κράτος, το έθνος, ο συνεταιρι- σμός, η ανώνυμη μετοχική εταιρεία, η οικογένεια, ως μεμονωμένα άτομα. Δια- φορετική είναι η προσέγγιση της κατανοούσας κοινωνιολογίας, η οποία διαρρη- γνύει αυτά τα λογικά πλάσματα, προκειμένου να προχωρήσει μέχρι την έσχατη κατανοήσιμη πραγματικότητα, μέχρι το προσανατολισμένο κατά το νόημα πράτ- τειν του μεμονωμένου δρώντος ή των μεμονωμένων δρώντων. Η μέθοδος της κατανοούσας κοινωνιολογίας μπορεί, επομένως, να περιγραφεί ως «ορθολογική» και «ατομικιστική». Η χρήση του όρου «ορθολογική», δεν σημαίνει ότι στην κατα- σκευή των εννοιών κυριαρχούν εξουσιαστικά κάποια ορθολογικά κίνητρα, αλλά ούτε ότι ενυπάρχει μια apriori θετική αξιολόγηση του ορθολογισμού, ενώ και η χρήση του όρου ατομικιστική , δεν σημαίνει ότι προβαίνει σε ατομιστικές αξιολο- γήσεις. Δεν επιδιώκεται τίποτε άλλο, παρά η συνειδητοποίηση του πυρήνα της πραγματικότητας, χωρίς ψευδαισθήσεις. Το εργαλείο της κατανοούσας κοινωνιολογίας, η κατασκευή «ιδεατών τύπων» αποκαλύπτει αυτήν, την ιδιάζουσα κατάστασή της, ότι η ιδιομορφία του Όντος γίνεται γνωστή με την αντίθεσή του με ένα Μη-Ον –μέσω της ορθολογικής αφαί- ρεσης. Αλλά εδώ πρόκειται για τη μεταφορά λογικών νοητικών κατασκευών προς την κατεύθυνση της πραγματικότητας. ΟM. Weber δεν επιδιώκει απλώς την κατανόηση των δρώντων υποκειμένων στην καθημερινότητάς τους, αλλά κατα- σκευάζοντας δευτερογενείς τυπολογίες για την καθημερινή κοινή λογική, στο- χεύει στην εξηγητική κατανόηση. Το ερευνητικό ενδιαφέρον του κατευθύνεται, τόσο προς τις ιστορικά ιδιόμορφες κοινωνικές δομές και συνθήκες, στις οποίες είναι ενταγμένα τα ιστορικά πρόσωπα, όσο και στην κατανόηση του υποκειμε- νικού νοήματος της δράσης τους, μέσω της διαντίδρασής τους με τους άλλους. Ανιχνεύει τις κανονικότητες του κοινωνικού πράττειν σε όλη την οικονομία και τις περικλείει, συνθέτοντάς τες σε έννοιες, μέσω των οποίων γίνονται νοητές οι πορείες των πράξεων, ως εάν αυτές να ελάμβαναν χώρα, χωρίς διαταράξεις από ανορθολογικότητες, δηλαδή από μη υπολογίσιμες επιρροές, πράγμα, που ποτέ δε συμβαίνει στην πραγματικότητα. Μέσω αυτών των αφαιρέσεων, οι ανορθο- λογικές συνιστώσες του συγκεκριμένου πράττειν, μπορούν να γίνουν ορατές με σαφέστερο τρόπο ως «αποκλίσεις». Η νομική επιστήμη και ιδίως το ποινικό δί- καιο, καίτοι φαίνεται πολύ απομακρυσμένο από την εμπειρική προσέγγιση της