ΜΕΤΑΙΧΜΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ | XI δράματος ήταν η επιζήτηση του αιώνιου και του διαχρονικού, η διερεύνηση του πολυσύνθετου ανθρώπινου χαρακτήρα, τόσο διεισδυτικά και πολύπλευ- ρα, ώστε ο κεντρικός πυρήνας του να εξακολουθεί και στην εποχή μας να είναι απολύτως ουσιώδης 3 . Στην παρούσα εργασία, αφορμή για τη μελέτη του εγκλήματος υπήρξαν οι ήρωες και ηρωίδες των αρχαίων ελληνικών τραγωδιών. H προσέγγιση των έρ- γων γίνεται με την πεποίθηση ότι σήμερα διαθέτουμε το κείμενο των σωζόμε- νων τραγωδιών, πληροφορίες για την εποχή, για τους ποιητές, για το θέατρο, αλλά στερούμαστε του απόλυτου νοήματός τους. Οι εκατονταετίες που μας χωρίζουν από το πρώτο ανέβασμα των έργων, μεταφέρουν σε εμάς ένα υλικό που δεν είναι ακριβώς το πρωτότυπο, αλλά ένα σύνολο διαδοχικών επισωρευ- τικών αναγνώσεων εκείνου, του αρχικού. Η τραγωδία είναι ένας χώρος που όλα εμφανίζονται μεγεθυμένα σε σημείο υπερβολής, και για το λόγο αυτό όλα είναι ευδιάκριτα. Είναι ένας χώρος που παραπέμπει στο μύθο και σε απώτερους χρό- νους, εξωιστορικούς, ο οποίος δημιουργεί μια ελευθερία στην έκφραση γνώ- μης στο μελετητή. Διέπεται από το συμβολισμό και αφορά σ’ ένα δρώμενο και όχι σε συγκεκριμένα ιστορικά άτομα, γεγονός που διευκολύνει τη μελέτη του εγκλήματος διατρέχοντας τον ιστορικό χρόνο. Η διερεύνηση της διιστορικότητας του εγκληματικού φαινομένου επιχειρείται, όχι τόσο μέσω της εύρεσης ιστορικών και κοινωνικών ταυτίσεων, ως προς τη μορφή ή την εικόνα ή τα πραγματικά περιστατικά, αλλά μέσω της διερεύνη- σης ομόλογων αντιστοιχιών και βαθιών δομών, εκείνου του διαρκούς και εν εξελίξει φαινομένου, που ονοματολογείται «εγκληματική συμπεριφορά», μέσω της αναζήτησης της επαλήθευσης των «ιδεότυπων» των τραγικών ηρώων και ηρωίδων, στη σύγχρονη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων. Επιχειρείται ο προσδιορισμός εκείνων των προϋποθέσεων, οι οποίες ωθούν ένα άτομο πέρα από το άκρον όριο της κοινωνικότητας και αναζητούνται οι διαφορές εκείνες, που υπό τις ίδιες συνθήκες και όρους, ένα άτομο εκδηλώνει εγκληματική συμπεριφορά, ενώ κάποιο άλλο άτομο απέχει από το έγκλημα. Τα χρονικά όρια της μελέτης εκτείνονται από το μύθο, που εμπνέει τη θεματο- λογία της τραγωδίας έως σήμερα. Δεν επιδιώκεται η γεφύρωση των χασμάτων ανάμεσα σε χρονικά, ιστορικά, οικονομικά, πολιτικά, πολιτισμικά και κοινωνικά απομακρυσμένες περιόδους, αλλά η διατύπωση μιας διιστορικής προβληματι- κής για το έγκλημα. Το έγκλημα είναι ίσως το πολυπλοκότερο ανθρώπινο φαινόμενο με ποικίλες εκδοχές και με προεκτάσεις κοινωνικές, ψυχολογικές, ανθρωπολογικές, ιατρι- 3. Μαρκεζίνης, Β. (2013). Η κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας στον ευρωπαϊκό πολιτισμό . Αθήνα, Ι. Σιδέρης. σ. 31-35.