ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΟΝ ΦΠΑ

Η ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΦΠΑ | 39 ΙΙ. Διάκριση από συγγενείς έννοιες i. Η έννοια της Φοροαποφυγής (tax avoidance) Η σύγχυση μεταξύ των εννοιών της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής απο- τελεί συχνό φαινόμενο και αυτό για τον λόγο ότι είναι δύσκολη ενίοτε η απο- μόνωση της φοροδιαφυγής από την φοροαποφυγή. Το όριο μεταξύ της κατα- χρηστικής χρησιμοποίησης του νόμου και της παραβάσεως του είναι δύσκολο να χαραχθεί 99 . Εντούτοις, οι δύο αυτές έννοιες διαφέρουν μεταξύ τους, τόσο εννοιολογικά όσο και πρακτικά. Ενώ η φοροδιαφυγή συνιστά παράνομη πράξη, κατά ευθεία παράβαση των φορολογικών διατάξεων, η φοροαποφυγή εκμεταλ- λεύεται νομοθετικά κενά και τη δυνατότητα διενέργειας τεχνητών διευθετήσεων, παραβαίνοντας όχι απαραίτητα το γράμμα, αλλά κατά βάση το πνεύμα/σκοπό του νόμου. Η πλειοψηφία της επιστήμης οριοθετεί την έννοια της φοροαποφυ- γής με την επιδίωξη της μείωσης ή και της απαλλαγής από το φόρο αλλά και της αναβολής καταβολής των φόρων, με νόμιμο τρόπο, αν και μέρος της επιστήμης προσθέτει και το στοιχείο της αντίθεσης των μέσων που χρησιμοποιούνται προς το σκοπό του νόμου. Συνεπώς, η φοροαποφυγή συνιστά νόμιμη, αν και κατά ορισμένους, αθέμιτη αξι- οποίηση του φορολογικού καθεστώτος για περιορισμό ή αποφυγή των φορολο- γικών υποχρεώσεων. Ακολουθώντας πρακτικές φοροαποφυγής, ο φορολογού- μενος στοχεύει στην αποφυγή της φορολογικής επιβάρυνσης που θα προέκυπτε για εκείνον εάν δεν εκμεταλλευόταν τυχόν νομικά κενά ή τη δυνατότητα διενέρ- γειας τεχνητών διευθετήσεων. Πέραν δηλαδή της μείωσης της φορολογικής υπο- χρέωσης, προστίθεται και το στοιχείο της καταστρατήγησης των σχετικών φορο- λογικών ρυθμίσεων 100 . Ιδίως σε διεθνές επίπεδο τα όρια μεταξύ της παράνομης φοροδιαφυγής και της νόμιμης ή έστω ανεκτής φοροαποφυγής είναι συχνά δυσδιάκριτα. Η διεθνής «φοροαποφυγή υπό ευρεία έννοια» περιλαμβάνει τόσο τις μορφές καταχρηστι- κής φοροδιαφυγής όσο και τις μορφές της φοροαποφυγής που συνίστανται στη χρησιμοποίηση επ’ ωφελεία του υπόχρεου των κενών της νομοθεσίας ή των ευ- νοϊκότερων λύσεων από πλευράς φορολογικής επιβάρυνσης 101 . Να σημειωθεί ότι ενώ για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ο φορολογικός νομοθέτης έχει προβεί στην έκδοση ποινικών και διοικητικών κυρώσεων, όσον αφορά την φοροαποφυγή –με τη λογική ότι η τελευταία κινείται στα πλαίσια της 99. Gaudemet P.-Μ ., Η Μέτρηση της Φοροδιαφυγής, ΔΦΝ, 1986, σελ. 565. 100. Φινοκαλιώτης Κ ., Η αντιμετώπιση της φοροαποφυγής σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο εις «Χαριστήριο», Σύμμεικτα προς τιμήν Ιωάννη Δρυλλεράκη, 50 χρόνια δικηγορίας, εκδ. Νο- μική Βιβλιοθήκη, 2015, σελ. 363. 101. Φορτσάκης Θ. - Σαββαΐδου Κ ., Φορολογικό Δίκαιο, Νομική Βιβλιοθήκη, 4η έκδοση, 2013, σελ. 408.