Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΤΑΙΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ

1 Εισαγωγικά 1. Θέση του προβλήματος Το εν ευρεία εννοία πτωχευτικό δίκαιο παρέχει την αναγκαία διαφυγή από ένα σύστημα ατομικής καταρχήν αναγκαστικής εκτέλεσης επί των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, σε περίπτωση που αυτό το σύστημα δεν μπορεί να λει- τουργήσει. 1 Όταν ο οφειλέτης είναι έμπορος, τότε στις περισσότερες και σημα- ντικότερες περιπτώσεις είναι (εμπορική) εταιρία. Έτσι τίθεται το ερώτημα αν αυτή η απόκλιση από το κοινό (το εκτός συλλογικών διαδικασιών) δίκαιο επη- ρεάζει μόνον τις εξωτερικές σχέσεις της εταιρίας, αυτές με τους πιστωτές της, ή επεκτείνεται και στις σχέσεις της με τους εταίρους της. Το ερώτημα είναι δυσχερές, επειδή βρίσκεται, κατά εύστοχη διατύπωση που έχει χρησιμοποιηθεί για τη γενικότερη σχέση μεταξύ πτωχευτικού και εταιρικού δικαίου, στο «πεδίο έντασης μεταξύ διαδικασίας και οργάνωσης» 2 (ενν. πτωχευτικής διαδικασίας και εταιρικής οργάνωσης). Αφετηρία αυτής της συζήτησης ήταν (εύλογα, ενόψει των διατάξεων που ίσχυαν μέχρι πριν από λίγα χρόνια στην Ελλάδα και σε άλλες έννομες τάξεις με ακτι- νοβολία στο ελληνικό δίκαιο) η «εταιρική ουδετερότητα» του πτωχευτικού δι- καίου, που σήμαινε ότι η λειτουργία της εταιρίας καθεαυτήν και η έννομη θέση των εταίρων εντός αυτής δεν θίγονταν από την πτωχευτική διαδικασία. 3 Ωστό- σο, η θέση αυτή δεν ισχύει πλέον ενόψει του (σημερινού, μετά τον Ν 4446/2016 4 ) άρ. 101 ΠτωχΚ, όπως αντίστοιχα έπαψε να ισχύει στο γερμανικό δίκαιο (στο οποίο είχε αναπτυχθεί μεγάλη σχετική συζήτηση) με τον νόμο ESUG (Gesetz zur weiteren Erleichterung der Sanierung von Unternehmen) του 2011 που συμπερι- 1.  Βλ. έτσι Warren , 54 U. Chi. L. Rev. 775, 779 (1987): “… a system of enforceable promises necessarily involves an escape valve”. 2.  K. Schmidt , AG 2006, 597. 3.  Βλ. σχετ. Μαρίνο εις: Η ανώνυμη εταιρία, σ. 539-541, τον ίδιο , ΧρΙ∆ 2010, 3, Büchele , σ. 64, Eidenmüller , ZGR 2001, 680, 686, Madaus , ZGR 2011, 749, 757, 765, Müller , σ. 367, 430, Schluck-Amend , σ. 1044, συχνά με την παρατήρηση ότι αντικείμενο της συλλογικής δια- δικασίας ήταν η εταιρική περιουσία, αλλά όχι και η εταιρική οργάνωση, βλ. δε επίσης (με αρνητική αξιολόγηση αυτής της λογικής) Eidenmüller , ZIP 2010, 652, Madaus , σ. 51, Uhlenbruck , NZI 2008, 201-202. 4.  Ήδη προηγουμένως, δηλαδή μετά τον Ν 4013/2011 και πριν από τον Ν 4446/2016, στην ίδια λογική εντασσόταν το άρ. 106γ ΠτωχΚ, όπως είχε τότε.