ΠΟΙΝΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ

2 Αντιμετώπιση ψυχικώς ασθενών δραστών αξιόποινων πράξεων Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στον Ποινικό μας Κώδικα, ήδη από τη θέσπισή του, το 1950, απαγορεύεται η επιβολή ποινής στα ακαταλόγιστα άτομα, ανεξάρτητα αν η έλλειψη καταλογισμού οφείλεται στη μικρή ηλικία, σε κάποια ψυχική νόσο ή σε διατάραξη της συνείδησης και ανεξάρτητα από τη βαρύτητα των πράξεων που τελούν. Αντίστοιχα, όταν η ψυχική ή πνευ- ματική διαταραχή δεν οδηγεί σε άρση του καταλογισμού αλλά σε ουσιώδη μείωσή του προβλέπεται επίσης ειδική μεταχείριση, η οποία ως πρόσφατα περιγραφόταν στα άρθρα 38-41 του Ποινικού Κώδικα. 2. Η αντιμετώπιση των ψυχικώς πασχόντων δραστών αξιόποινων πράξεων ως την ψήφιση του Ν 4509/2017 2.1. Ποινική μεταχείριση σε περίπτωση άρσης του καταλογισμού Η μη επιβολή ποινής στις περιπτώσεις που η ψυχική ή πνευματική δια- ταραχή οδηγούσε σε άρση του καταλογισμού, δε σήμαινε ασφαλώς ότι ο δράστης μιας αξιόποινης πράξης όπως λ.χ. μιας ανθρωποκτονίας ή βαριάς σωματικής βλάβης, αφηνόταν ελεύθερος μόλις διαπιστωνόταν η έλλειψη του καταλογισμού του. Αντίθετα, είχε διαμορφωθεί ένα εξαιρετικά αυστηρό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο συχνά εμφανιζόταν πολύ περισσότερο επαχθές από την ίδια την επιβολή της ποινής. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 69 του Ποινικού Κώδικα, αν κά- ποιος, λόγω νοσηρής διατάραξης των πνευματικών του λειτουργιών ή κω- φαλαλίας απαλλασσόταν από την ποινή για κακούργημα ή πλημμέλημα για το οποίο ο νόμος απειλούσε ποινή ανώτερη από έξι (6) μήνες, το δικαστήριο διέτασσε τη φύλαξή του σε δημόσιο θεραπευτικό κατάστημα, εφόσον έκρινε ότι ήταν επικίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια. Το άρθρο 70 του Ποινικού Κώδικα συμπλήρωνε ότι η «φύλαξη» συνεχιζόταν «όσο χρόνο το επιβάλλει η δημόσια ασφάλεια», ενώ το δικαστήριο αποφάσιζε κάθε τρία (3) χρόνια αν η φύλαξη έπρεπε να συνεχιστεί. Ποια ήταν τα βασικά προβλήματα που δημιουργούσε η σχετική ρύθμιση: (α) Αρχικά ήταν η ίδια η ορολογία: Ο δράστης χαρακτηριζόταν «επικίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια» και έτσι εξαρχής στιγματιζόταν: έπρεπε να απο- πεμφθεί από την κοινωνία. Ο ίδιος ο όρος ήταν άλλωστε εξαιρετικά ασαφής και, για το λόγο αυτό, πολύ συχνά στην πράξη δεν υπήρχε επαρκής και τεκ- μηριωμένη αιτιολογία ως προς την ύπαρξη του συγκεκριμένου στοιχείου 3 . 3. Βλ. σχετικά Χ. Αντωνίου , Παρατηρήσεις σε ΤρΠλημΘεσ 13505/2007, ΠοινΔικ 2008, 563, Ε. Φυτράκη , Από τον επικίνδυνο στο μέσο συνετό άνθρωπο: Μυθολογία και εμπειρισμός στο (ποινικό) δίκαιο, Τιμητικός Τόμος Μανωλεδάκη, ΙΙ, εκδ. Σάκκου- λα, 2007, σελ. 691.