ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

186 Δ. Ν. ΤΖΟΥΓΑΝΑΤΟΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ λεσθούν τις διατάξεις του, το δε γενικό οικονομικό συμφέρον θα μπορούσε να υπο- στηριχθεί ότι προστατεύεται με την ενεργητική νομιμοποίηση των επιμελητηρίων και συλλόγων (άρθρο 10 Ν 146/1914) αλλά, όπως σημειώθηκε, αυτής της δυνατότη- τας ούτως ή άλλως δεν γίνεται χρήση. Επομένως και το γενικό συμφέρον προστα- τεύεται εμμέσως, δηλ. μέσω της προστασίας των ατομικών συμφερόντων των αντα- γωνιστών. Όσον αφορά τα συμφέροντα του καταναλωτή, αυτά προστατεύονται με τα άρθρα 9-9θ Ν 2251/1994, τα οποία ουσιαστικά αποτελούν την άλλη όψη των άρθρων 1 και 3 Ν 146/1914. Πράγματι, οι διατάξεις του άρθρου 9 για τη διαφήμιση καθώς και των άρθρων 9α-9θ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που εισήχθησαν στον Ν 2251/1994 με τον Ν 3587/2007 και μεταφέρουν στο εσωτερικό δίκαιο την Οδηγία 2005/29/ΕΚ «για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές επιχειρήσεων προς τους κατα- ναλωτές» (ΕΕ 2005 L 149/22), αφενός συμπληρώνουν τα άρθρα 1 και 3 Ν 146/1914, δικονομικά, παρέχοντας ατομική και συλλογική προστασία στους καταναλωτές, και αφετέρου λειτουργούν ως ερμηνευτικό βοήθημα των διατάξεων αυτών. Συνεπώς, ο Ν 146/1914 προστατεύει κατά κύριο λόγο την οικονομική ελευθερία ως ατομικό συμφέρον 29 έναντι αθέμιτων πρακτικών των ανταγωνιστών. 2. Στο δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού Όσον αφορά το αντικείμενο προστασίας του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού, το ζήτημα είναι πιο σύνθετο. Αυτό οφείλεται πιθανότατα στο γεγονός ότι η εφαρ- μογή του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού προϋποθέτει εξέταση της σχετικής αγοράς ή των σχετικών αγορών στο σύνολό τους και δεν περιορίζεται στην έρευνα μεμονωμένων και διμερών σχέσεων ανταγωνισμού, όπως κατά κύριο λόγο συμβαίνει στο δίκαιο του αθέμιτου ανταγωνισμού 30 . Οι απόψεις που αντιπαρατίθενται είναι κατά βάση δύο 31 : αυτή που δέχεται ότι αντι- κείμενο προστασίας στο δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού αποτελεί η οικο- νομική ελευθερία των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στην αγορά και εκείνη που υποστηρίζει ότι, αντιθέτως, αυτό που ενδιαφέρει είναι η οικονομική αποτελεσμα- τικότητα. Ενώ κατά την πρώτη, η διασφάλιση της ελευθερίας ανταγωνισμού αρκεί για την παραγωγή άριστων οικονομικών αποτελεσμάτων και γι’ αυτό αντιμετωπίζει τον ανταγωνισμό ως «ανοιχτή» διαδικασία, την εξέλιξη της οποίας δεν μπορεί κανείς να προδικάσει, η δεύτερη δεν διστάζει να «θυσιάσει» την οικονομική ελευθερία, να αποδεχθεί δηλ. περιορισμούς του ανταγωνισμού, αν αυτό εξασφαλίζει βελτίωση της οικονομικής αποτελεσματικότητας και επομένως συμβάλλει στην ευημερία του κα- ταναλωτή. Το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ αρχικά στηρίχθηκε στην πολιτική ανταγωνισμού της Σχολής του Freiburg, μετακινήθηκε κατά τα τελευταία έτη προς 29.  Έτσι Λιακόπουλος, Βιομηχανική Ιδιοκτησία, ό.π., 412. 30.  Έτσι Lux, ό.π., 53. 31.  Για συστηματική επισκόπηση των θεωριών που έχουν αναπτυχθεί σχετικά με την πολι- τική ανταγωνισμού βλ. π.χ. I. Schmidt, Wettbewerbspolitik und Kartellrecht, 8η έκδ. 2005, Lux, ό.π., 5 επ., Steiner, Economics in Antitrust Policy - Freedom to Compete v. Freedom to Contract, 2007, Knieps, Wettbewerbsökonomie, 3η έκδ. 2008, 67 επ. 26 27 28