ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

192 Δ. Ν. ΤΖΟΥΓΑΝΑΤΟΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ την προϋπόθεση της συνδρομής προσθέτων περιστάσεων, παρά μόνον αν αυτό απο- τελεί απόφαση του νομοθέτη, όπως συνέβη με την εισαγωγή της διάταξης του άρ- θρου 4 παρ. 10 του νόμου κατά του αθέμιτου ανταγωνισμού (UWG), η οποία καταλαμ- βάνει περιπτώσεις ατομικής (στοχευμένης) παρεμπόδισης ανταγωνιστών 58 . iii. Αξιοποίηση της γερμανικής θεωρίας και νομολογίας στο ελληνικό δίκαιο Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η συζήτηση αυτή στην εφαρμογή του ελληνικού δικαίου του ανταγωνισμού; Η απάντηση θα επιχειρηθεί στο παράδειγμα της αντιμετώπισης της υποτιμολόγησης κατά τον αθέμιτο και τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Κατά τον πρώτο η πώληση κάτω από το κόστος θεωρείται καταρχήν σύννομη, έστω και αν έχει ως αποτέλεσμα την εκτόπιση ανταγωνιστών, αφού η τιμή είναι βασικό μέσο αποτελεσματικής άσκησης ανταγωνισμού. Μπορεί, ωστόσο, να προσλάβει αθέ- μιτο χαρακτήρα με τη συνδρομή ειδικών περιστατικών, όπως, μεταξύ άλλων όταν γίνεται χωρίς προφανή εμπορικό λόγο με πρόθεση εκτόπισης ανταγωνιστή ή διακιν- δύνευσης της υπόστασης του σχετικού επιχειρηματικού κλάδου 59 . Η οικονομική λο- γική, επί της οποίας εδράζεται αυτή η αντιμετώπιση, είναι ότι, πωλώντας κάτω από το κόστος, μια επιχείρηση εκτοπίζει από την αγορά τους ανταγωνιστές της μέχρι τελικά να μείνει μόνη, οπότε ως μονοπώλιο έχει την ευκαιρία να αυξήσει τις τιμές και να πραγματοποιήσει υπερκέρδη, τα οποία θα καλύψουν και τις ζημιές που πραγ- ματοποίησε για να υλοποιήσει το σχέδιο της. Στο δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού το ζήτημα των πωλήσεων κάτω από το κό- στος είναι πιο σύνθετο. Το βέβαιο είναι ότι αφορά μόνον επιχειρήσεις με δεσπόζουσα θέση. Eπιχειρήσεις κάτω από το όριο αυτό μπορούν να διαμορφώνουν την τιμολογια- κή τους πολιτική χωρίς περιορισμούς. Στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση που η συμπεριφορά της δεσπόζουσας επιχείρησης επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ κρατών-μελών, ο κανόνας που διέπει τις πωλήσεις κά- τω από το κόστος προβλέπει ότι α) οι τιμές που είναι κατώτερες από το μέσο μετα- βλητό κόστος πρέπει να θεωρούνται ως καταχρηστικές, ενώ β) οι τιμές που είναι κατώτερες από το μέσο συνολικό κόστος, αλλά ανώτερες από το μέσο μεταβλητό κόστος, πρέπει να θεωρούνται ως καταχρηστικές μόνο όταν μπορεί να αποδειχθεί σχέδιο εκτόπισης ανταγωνιστή 60 . Οι θέσεις αυτές, γνωστές και ως «κανόνας AKZO» επιβεβαιώθηκαν και σε επόμενες αποφάσεις του Δικαστηρίου. Η θέση της νομολογίας αποκλίνει από τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτές διατυπώθηκαν στην Ανακοίνωση της Επιτροπής για τις παρεμποδιστικές πρα- 58.  Pichler, ό.π., 207-208. 59.  ΑΠ 15/1972 ΕΕΝ 39, 398, ΜΠρΦλωρ 499/2007 Αρμ 2008, 440, Ν. Ρόκας, Αθέμιτος αντα- γωνισμός, 1975, 91-93, ο ίδιος, Βιομηχανική ιδιοκτησία, 2η έκδ. 2011, 204-205, ο ίδιος, Γνωμοδότηση, ΕΕμπΔ 1997, 820-821, Λιακόπουλος, ό.π., 427, Μαρίνος, ό.π., 10.29-10.31., Τριανταφυλλάκης, Αθέμιτος Ανταγωνισμός (επιμέλεια Ν. Ρόκα), 1996, σελ. 203-208 και 210-212. 60.  ΔΕΕ, απόφ. της 3ης Ιουλίου 1991, C-62/86, «AKZO κατά Επιτροπής», Συλλογή 1991, Ι-3359, σκ. 71 και 72. 46 47 48 49