Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Πρόλογος Είναι μεγάλη τιμή να προλογίζω το παρόν σύγγραμμα του Εφέτη Αθανάσιου Δ. Νι- κολόπουλου, το οποίο συνιστά επεξεργασμένη εκδοχή της διπλωματικής εργασίας που εκπόνησε στα πλαίσια της ολοκλήρωσης του Κοινού Μεταπτυχιακού Προγράμ- ματος στο Δίκαιο και Οικονομία που προσφέρεται από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Το έργο του κ. Νικολόπουλου ασχολείται με ένα ιδιόμορφο νομικό ερώτημα, δηλα- δή τις διατάξεις που αφορούν στην εναρμονισμένη πρακτική των επιχειρήσεων στο ευρωπαϊκό δίκαιο του ανταγωνισμού. Αν και οι έννοιες της ‘συμφωνίας’ και της ‘από- φασης’ ήταν γνώριμες σε όσα κράτη μέλη είχαν νομοθεσία περί ανταγωνισμού στα εσωτερικά τους δίκαια, κατά τη σύναψη της Συνθήκης της Ρώμης το 1957, κανένα κράτος δεν διέθετε έννοια αντίστοιχη προς την εναρμονισμένη πρακτική. Το Δικα- στήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, όπως ήταν τότε, και μετέπειτα το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν μπορούσε επομένως να στηριχθεί, όπως σε άλλες περι- πτώσεις, στις εξελίξεις και στις κοινά αποδεκτές αρχές του δικαίου περί ανταγωνι- σμού των κρατών μελών, στην προσπάθεια του να ερμηνεύσει την έννοια της εναρ- μονισμένης πρακτικής. Αντίθετα, το Δικαστήριο ήταν υποχρεωμένο να οριοθετήσει με σαφήνεια μια πρωτόγνωρη για τα ευρωπαϊκά δεδομένα έννοια, που μεταφυτεύ- τηκε στο κοινοτικό δίκαιο από την αμερικανική νομοθεσία, ώστε να καθοδηγήσει ταυτόχρονα τα εθνικά δικαστήρια των κρατών μελών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναζήτηση της ύπαρξης εναρμονισμένης πρακτικής σε ολιγοπωλιακές αγορές, στις οποίες υπάρχει μικρός αριθμός ανταγω- νιστών, οι οποίοι κυριαρχούν στην αγορά χωρίς κανένας από αυτούς να κατέχει δε- σπόζουσα θέση. Ως αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού κάθε επιχείρηση σε μια ολι- γοπωλιακή αγορά αναγνωρίζει ότι εξαρτάται από τις επιλογές των ανταγωνιστών της, τους οποίους γνωρίζει τόσο καλά, ώστε να μην προκύπτει ανάγκη να τους συ- ναντήσει ή και να προβεί σε επικοινωνία μαζί τους. Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται ‘ολιγοπωλιακή αλληλεξάρτηση’. Σύμφωνα με μια ιδιαίτερα διαδεδομένη οικονομι- κή αντίληψη, αν οι επιχειρήσεις σε παρόμοιες αγορές καθορίσουν τις τιμές τους με μεθοδικό τρόπο ώστε να αυξήσουν τα κέρδη τους, υπάρχει ο κίνδυνος να δοθεί η εντύπωση προς τους τρίτους ότι συμπράττουν, ενώ στην πραγματικότητα δεν συμ- βαίνει κάτι παρόμοιο. Η ομοιομορφία των τιμών οφείλεται στη δομή της αγοράς που υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να συμπεριφέρονται παράλληλα και όχι σε μια κακόπιστη συμπεριφορά των επιχειρήσεων οι οποίες προσπαθούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό. Εντούτοις, σε πολλές ολιγοπωλιακές αγορές υπάρχει έντονος VII