Η ΑΜΥΝΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

Προλογικό σημείωμα Συνιστά ιδιαίτερη χαρά για τον υποφαινόμενο η παρουσίαση στο αναγνωστικό κοινό του πολύ ενδιαφέροντος έργου της συναδέλφου κας Βασιλικής Καραγκούνη Η Άμυνα κατά των Πρωτοκόλλων του Δημοσίου . Πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα, το οποίο παρουσιάζει τόσο σημαντικό θεωρητικό ενδιαφέρον όσο και ιδιαίτερη πρακτική σημασία. Όπως επισημαίνεται στην εισαγωγή της μελέτης, η προστασία της δημόσιας και ιδι- ωτικής περιουσίας του Δημοσίου χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερες δυσκολίες συγκρι- νόμενη με την αντίστοιχη των ιδιωτών. Η γραφειοκρατία συνιστά βασικό ανασχετι- κό παράγοντα, όπως όμως και ο πολύμορφος χαρακτήρας του όλου προβλήματος που δυσκολεύουν τον πλέον επίμονο και καλοπροαίρετο ερμηνευτή και εφαρμο- στή του δικαίου. Ως τέτοιος δε νοείται όχι μόνον ο δικαστής και ο δικαστικός παρα- στάτης του Δημοσίου, αλλά, κατ’ εξοχήν, τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης, όταν καλούνται να διερευνήσουν το νομικό καθεστώς ενός ακινήτου, προκειμένου να υιοθετήσουν τα κατάλληλα μέτρα. Ανάλογες δυσκολίες αντιμετωπίζει και ο πολί- της εκείνος, ο οποίος έχει να αντιμετωπίσει τη διεκδίκηση του Δημοσίου επί ενός περιουσιακού στοιχείου που θεωρούσε πρότινος ως δικό του και το οποίο αίφνης βλέπει αμφισβητούμενο δυνάμει μίας πράξης του αρμόδιου οργάνου. Ποιο είναι το ζητούμενο ενόψει των ανωτέρω διαγραφόμενων αναγκών και απαι- τήσεων; Τούτο συνίσταται στην επιδίωξη αφενός της ταχύτητας και αφετέρου της ορθότητας κατά την επίλυση της σχετικής διαφοράς. Ο νομοθέτης αναζητά την δι- αδικασία εκείνη, η οποία είναι η πλέον κατάλληλη για την διευθέτηση του ζητήμα- τος κατά συγκερασμό των ως άνω σκοπών. Η ανάγνωση του έργου, όπως και η προσέγγιση της σχετικής νομολογίας αναδει- κνύουν ως κεντρικό προβληματισμό, όσον αφορά το δικονομικό σκέλος του, το ζήτημα της δικαιοδοσίας. Ο νομοθέτης προβλέπει ότι για την προσβολή των δι- καιωμάτων του Δημοσίου εκδίδεται ένα «πρωτόκολλο», δηλαδή μία πράξη του αρμόδιου οργάνου του Δημοσίου, η οποία μάλιστα συνοδεύεται από το χαρακτη- ριστικό της αυτεπάγγελτης εκτέλεσής του (τεκμήριο αυτεπάγγελτης εκτέλεσης). Το χαρακτηριστικό αυτό έχει ως συνέπεια τη μεταφορά του βάρους στους ώμους του ενδιαφερομένου, ο οποίος καλείται να το αμφισβητήσει ενώπιον του αρμόδιου δι- καστηρίου με το προσήκον ένδικο βοήθημα. Εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, η πράξη αυτή «οριστικοποιείται», οπότε και μπορεί να εκτελεσθεί. Καθίσταται δηλαδή σα- φές ότι δεν απαιτείται η μεσολάβηση δικαστηρίου για να επιδιωχθεί το δικαίωμα του Δημοσίου, αλλά αρκεί η έκδοση της συγκεκριμένης μορφής και περιεχομένου πράξης. Η τελευταία φέρει κατ΄ αρχήν όλα τα χαρακτηριστικά της διοικητικής πρά- ξης, πλην όμως κατά κανόνα εντάσσεται στο πλαίσιο είτε έννομης σχέσης ιδιωτικού δικαίου είτε επιδίωξης ιδιωτικού σκοπού (βλ. λ.χ. ΑΕΔ 10/1993). Σημειώνεται ότι τούτο δεν σημαίνει ότι δεν πρόκειται για πράξη της διοίκησης, αλλά για «ένταξη