ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΟΗΕ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 2.1 Η Βιώσιμη Ανάπτυξη μέσα από το Πρωτογενές Δίκαιο της ΕΕ Η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενιαία και ολοκληρωμένη εφαρμο- γή της αρχής της βιώσιμη ανάπτυξης στις εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές της, κατοχυρώνεται υποδειγματικά στις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και εν προκειμένω στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) 1 . Οι εν λόγω Συνθήκες περι- λαμβάνουν ένα σύνολο διατάξεων, οι οποίες αναφέρονται, τόσο άμεσα (ρητά) όσο και έμμεσα, στην έννοια και τις βασικές οικονομικές, περιβαλλοντικές, κοι- νωνικές και θεσμικές διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης 2 . Αναφορικά με τη ΣΕΕ, οι διατάξεις αυτές περιλαμβάνονται σε τρία διακριτά μέρη: (α) στο προοίμιο, (β) στην ενότητα που αφορά στους θεμελιώδεις στόχους της Ένωσης [Άρθρο 3 ΣΕΕ], και (γ) στις γενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης [Άρθρο 21]. Αντίστοιχα, στην ΣΛΕΕ, ορισμένες από τις κύριες πτυχές και προεκτάσεις της βιω- σιμότητας και των ΣΒΑ αποτυπώνονται στις διατάξεις γενικής εφαρμογής (Άρθρα 7-17 ΣΛΕΕ), καθώς και σε μία ευρεία γκάμα διατάξεων που συνδέονται με επιμέ- ρους εσωτερικές τομεακές πολιτικές και δράσεις της Ένωσης (Μέρος Τρίτο). 1. Σε επίπεδο πρωτογενούς δικαίου, η βιώσιμη ανάπτυξη κατοχυρώνεται νομικά, για πρώτη φορά, ως θεμελιώδης στόχος και αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997). Όπως προβλεπόταν, χαρακτηριστικά, στο άρθρο 1 (άρθρο Β), με το οποίο τροποποιού- νταν η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) : The Union shall set itself the following objectives: to promote economic and social progress and a high level of employment and to achieve bal- anced and sustainable development, in particular through.. ». Ανάλογη διατύπωση ακολουθείται και από το άρθρο 2 (άρθρο Ζ), με το οποίο τροποποιούταν η Συνθήκη των Ευρωπαϊκών Κοινοτή- των (ΕΚ), και αφορούσε την αποστολή της Κοινότητας. Ταυτόχρονα, η αρχή της βιώσιμης ανάπτυ- ξης αποτυπώνεται και στην παράγραφο 7 του Προοιμίου της Συνθήκης του Άμστερνταμ, η οποία ορίζει ότι «Determined to promote economic and social progress for their peoples, taking into ac- count the principle of sustainable development and….». Στη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), και ειδικότερα στο άρθρο Β που αναφερόταν στους πρωταρχικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δε γινόταν ρητή αναφορά στην έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά στην έννοια της ισόρροπης και βιώσιμης οικονομικής και κοινωνικής προόδου. Βλ. Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997) - ΕΕ C 340 (1997), και Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992) - ΕΕ C 191 (1992). 2. Βλ. Consolidated versions of the Treaty on European Union and the Treaty on the Functioning of the European Union, ΕΕ 2016/C 202/01, Vol. 59, 7.6.2016. Στεφάνου, Κ.Α., Καταπόδης, Γ.Ν., Οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες μετά την αναθεώρηση της Λισσαβώνας, Αθήνα : Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, 2008.