ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

VII Πρόλογος Εκτός από την ανάλυση τεχνικών και εξειδικευμένων θεμάτων αιχμής, όπως η ψη- φιακή διοίκηση ή η τεχνητή νοημοσύνη, που παρουσιάζουν ειδικές πτυχές χωρίς όμως να επηρεάζουν τον δογματικό πυρήνα των εννοιών του δημοσίου δικαίου, παρατηρείται, τα τελευταία χρόνια, στη θεωρητική συζήτηση μια σαφής τάση επα- νεξέτασης κλασικών και παγιωμένων θεματικών του που αποτελούν τα θεμέλια του συστήματος εννοιών του κλάδου. Στη Γαλλία π.χ. η τάση αυτή είναι εντονότατη και περιλαμβάνει δύο πτυχές: Αφενός το έργο μεγάλων θεωρητικών, όπως των Duguit, Hauriou, Eisenmann 1 , που άφησαν έντονο στίγμα στη διαμόρφωση του δη- μοσίου δικαίου, εξετάζεται εκ νέου και επαναξιολογείται. Αφετέρου, κλασικά και άκρως αναλυμένα θέματα επανέρχονται στο προσκήνιο της επιστημονικής έρευνας και αποτελούν αντικείμενο ογκωδών έργων, δείχνοντας έτσι ότι η κλασική θεματι- κή και το κλασικό νομικό δόγμα δεν έχουν εξαντληθεί. Έτσι, επανεξετάζεται, χωρίς κατ’ ανάγκη να αναθεωρείται η έννοια της ιεραρχικής εξουσίας 2 , των αυτεπαγγέλ- τως εξεταζόμενων λόγων δημόσιας τάξης 3 , και, πάνω από όλα, η θεμελιωδέστερη έννοια του διοικητικού δικαίου καθ’ εαυτήν, η εκτελεστή διοικητική πράξη 4 . Και επαληθεύεται στο έπακρο η επισήμανση του Μιχαήλ Στασινόπουλου , ο οποίος, προ- λογίζοντας τη διδακτορική διατριβή του Προκόπη Παυλόπουλου 5 , ανέδειξε τον ρευ- στό ή ακριβέστερα τον δυναμικό χαρακτήρα της έννοιας της διοικητικής πράξης που συνέχεται άρρηκτα με τον διοικητικό βίο, με συνέπεια τη συνεχή προσαρμογή και εξέλιξή της για να καλύψει νομικά τη νέα κοινωνική, οικονομική και τεχνική πραγματικότητα. Η νομική αυτή κάλυψη είναι καθοριστική για τη διασφάλιση της υπαγωγής της δυναμικής και απρόβλεπτης πραγματικότητας στο δίκαιο αφενός και στον δικαστικό έλεγχο αφετέρου, που συνιστούν τα θεμέλια της αρχής του κρά- τους δικαίου. Και η επανεμφάνιση των θεμελιωδών εννοιών είναι δείγμα το μεν της στιβαρότητας και της ανθεκτικότητάς τους, το δε της ευελιξίας τους. Στο πνεύμα αυτό της εξέλιξης των βασικών εννοιών του δημοσίου δικαίου εντάσ- σεται και το «πρόβλημα των πηγών του», όπως το αντιμετώπισε, στη φιλοσοφική του κυρίως διάσταση, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος , πριν 90 περίπου χρόνια. Οι πηγές είναι, σε τελική ανάλυση, το δημόσιο δίκαιο καθ’ εαυτό, η διαδικασία παραγωγής των κανόνων που ρυθμίζουν τις υπαγόμενες σε αυτό σχέσεις και η μορφή που οι 1.  J.-M. Blanquer/M. Milet,  L'invention de l'État : Léon Duguit, Maurice Hauriou et la naissance du droit public moderne, Paris, O. Jacob, coll. “ Histoire ”,  2015· N. Chifflot , Le droit administratif de Charles Eisenmann , Paris, Dalloz, 2009. 2.  Cl. Chauvet , Le pouvoir hiérarchique. Préface Yves Gaudemet, LGDJ, 2013. 3.  E. Akoun , Les moyens d’ordre public en contentieux administratif.Préface Maryse Deguergue, mare& martin, 2017. 4.  B. Defoort , La décision administrative. Préface Bertrand Seiller, LGDJ, 2015. 5.  Pr. Pavlopoulos , La directive en droit administratif. Avant-propos Michel Stassinopoulos . Preface Prosper Weil , LGDJ 1978.