ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

67 ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ Η Ç ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ È αποφάσεις θεσμικών οργάνων που παρακολουθούν την εφαρμογή διεθνών συμ- βάσεων, εταιρικές σχέσεις, συμπράξεις μεταξύ κυβερνήσεων και ιδιωτικού τομέα, παγκόσμια συμβόλαια (global compacts) κ.ά. 156 . Οι μηχανισμοί επίλυσης διαφορών πολλαπλασιάστηκαν 157 για να επεκταθούν και σε πεδία πολιτικής που μέχρι τότε ανήκαν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της εσωτερικής πολιτικής, όπως για παρά- δειγμα το ποινικό δίκαιο και να συμπεριλάβουν εκτός από νεότευκτα δικαστήρια, νέες πρακτικές με ημι-δικαιοδοτικό (π.χ. μηχανισμός επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ) και διοικητικό χαρακτήρα (π.χ. διαδικασίες μη συμμόρφωσης). Το διεθνές δίκαιο άλ- λαζε και οι αλλαγές αυτές απειλούσαν την ακεραιότητά του διότι δημιουργούσαν νομικές και θεωρητικές ασυμφωνίες. Οι εξελίξεις αυτές συζητήθηκαν εκτενώς από τη θεωρία 158 και από την Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου 159 , η οποία εξέτασε τις δυσλειτουργίες που προκύπτουν από τις τάσεις κατακερματισμού του διεθνούς δικαίου και δημοσίευσε τα πορίσματά της το 2006 σε μία πολυσέλιδη έκθεση 160 . Η εμβάθυνση της συζήτησης βοήθησε στην κατανόηση, αποτίμηση και, τελικά, στην απομυθοποίηση του κατακερματισμού του διεθνούς νομικού συστήματος. Οι αρχικές ανησυχίες περί περιθωριοποίησης του παραδοσιακού διεθνούς δικαίου και απώλειας της συνοχής του από την ολοένα αυξανόμενη εμφάνιση ρυθμιστικών συστημάτων με αλληλεπικαλυπτόμενες αρμο- διότητες και ασαφή όρια, έδωσαν σταδιακά τη θέση τους σε μια πιο νηφάλια προ- σέγγιση και τον εντοπισμό των νομικών μεθόδων που διευκολύνουν την αρμονική συνύπαρξη και το συντονισμό ανάμεσα στα διαφορετικά νομικά συστήματα. Στην πράξη, ο κατακερματισμός του διεθνούς δικαίου εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Η Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου προσέγγισε την έννοια μέσα από την θε- σμική και την ουσιαστική της διάσταση 161 . Ουσιαστικός κατακερματισμός υπάρχει 156. Για εκτενέστερη συζήτηση βλ. το ειδικό τεύχος του περιοδικού Michigan Journal of International Law , Special issue: Symposium, Diversity or Cacophony: New Sources of Norms in International Law, τόμ. 31, τχ. 4, 2003-2004. 157. Για μεγαλύτερη ανάλυση βλ. το ειδικό τεύχος του περιοδικού N.Y.U. Journal of International Law and Policy , Special issue: The Proliferation of International Tribunals: Piecing Together the Puzzle, τόμ. 31, τχ. 4, 1999. 158. Για μια εκτενέστατη επισκόπηση και ανάλυση της θεωρητικής συζήτησης για τον κατακερμα- τισμό του διεθνούς δικαίου βλ. Emmanuel Roucounas (2019), A Landscape of Contemporary Theories of International Law , Leiden: Brill/Nijhoffartti, σελ. 323-335. Ορισμένοι καθηγη- τές αφιέρωσαν τα θερινά τους μαθήματα στην Ακαδημία της Χάγης σε αυτή τη θεματική, βλ. Jonathan I. Charney (1998), « Is International Law Threatened by Multiple International Tribunals ? », Recueil des Cours de l’Académie de droit de La Haye, τόμ. 271, σελ. 101 και επ., Pierre-Marie Dupuy (2002), « L’unité de l’ordre juridique internationale », Recueil des Cours de l’Académie de droit de La Haye , τόμ. 297, σελ. 9 και επ. 159. Η Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου ιδρύθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1947 με αποστολή την κωδικοποίηση και προοδευτική ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου. Για περισσότερα βλ. Νικόλαος Α. Ζάικος (2002), Η Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου των Ηνωμένων Εθνών , Σάκκουλας: Αθήνα-Κομοτηνή. 160.  Όπ.π ., σημ. 9. 161. International Law Commission, όπ.π., σελ. 247, παρ. 489.