ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

72 ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ κή διαφοροποίηση και ο κατακερματισμός είναι, τουλάχιστον εν μέρει, προϊόν της συντονισμένης προσπάθειας των ισχυρών κρατών να διατηρήσουν την ισχύ τους, δημιουργώντας συστήματα που μόνο εκείνα έχουν την ικανότητα να αλλάξουν. Δια- φοροποιούνται έτσι από τη νομική θεωρία, η οποία αντιλαμβάνεται τον κατακερμα- τισμό είτε ως ακίνδυνο υποπροϊόν ευρύτερων κοινωνικών δυνάμεων είτε ως προ- άγγελο μιας σύγχρονης πλουραλιστικής έννομης τάξης που εξισορροπεί καλύτερα την ποικιλομορφία των παγκόσμιων συμφερόντων από τη μεταπολεμική τάξη που προηγήθηκε 185 . Η ανάλυσή τους αποτελεί μια διαφορετική ανάγνωση του κατακερ- ματισμού του διεθνούς δικαίου, η οποία αναδεικνύει ότι το ζήτημα δεν έχει μόνο τε- χνικές όψεις που μπορούν να ξεπεραστούν με νομικές μεθόδους, αλλά και βαθύτα- τα πολιτικές. Η διάσταση αυτή συχνά υποβαθμίζεται από τη νομική θεωρία, η οποία υποστηρίζει ότι το διεθνές δίκαιο μπορεί να δώσει λύσεις σε όλα τα προβλήματα που θέτει ο κατακερματισμός. 1.2. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής υπό το πρίσμα του διεθνούς δικαίου περιβάλλοντος Το θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής γεννήθηκε και δια- μορφώθηκε μέσα στο ρυθμιστικό πεδίο του διεθνούς δικαίου περιβάλλοντος, το οποίο αναπτύχθηκε πριν ακόμα γίνει κατανοητή η πρόκληση της κλιματικής αλλα- γής. Πράγματι, μετά την πρώτη παγκόσμια διάσκεψη που συνήλθε υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών στην Στοκχόλμη το 1972 και η οποία προσδιόρισε τις βασικές κατευθύνσεις της διεθνούς δράσης για την προστασία του περιβάλλοντος 186 , οι διε- θνείς περιβαλλοντικές συνθήκες πολλαπλασιάστηκαν σε εντυπωσιακό βαθμό 187 . Πε- ρισσότερες από τις μισές περιβαλλοντικές συνθήκες που υπάρχουν σήμερα, συνο- μολογήθηκαν μέσα στην εικοσαετία που ακολούθησε τη διάσκεψη της Στοκχόλμης. Η προσοχή επικεντρώθηκε αρχικά στις άμεσες και ορατές επιπτώσεις των προβλη- μάτων στην ανθρώπινη υγεία (όπως την ατμοσφαιρική ρύπανση, τη ρύπανση των υδάτων, τα τοξικά απόβλητα, τις πετρελαιοκηλίδες) και στην προστασία επαπειλου- μένων ειδών και των οικοτόπων τους. Βεβαίως, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τότε την έκταση ή την ποικιλία των προβλημάτων, που αναδείχθηκαν αργότερα με τη βοήθεια της επιστήμης. Οι πρώιμες προσπάθειες διεθνούς ρύθμισης των προ- βλημάτων ακολούθησαν μια τομεακή προσέγγιση, θεματικά ή γεωγραφικά, που 185.  Ibid , σελ. 625. 186. Για μεγαλύτερη ανάλυση βλ. Alexandre Kiss και Jean-Didier Sicault (1972), « La Conférence des Nations Unies sur l’environnement », Annuaire français de droit international , σελ. 603-624 και Εμμανουέλα Δούση (2014), όπ.π., σελ. 45-48. 187. Είχε προηγηθεί μία πρώτη περίοδος νομοπαραγωγής, η οποία χαρακτηρίζεται από μία αποσπα- σματική και τομεακή προσέγγιση ορισμένων προβλημάτων που συνδέονται με τη χρήση και την εκμετάλλευση φυσικών πόρων, όπως για παράδειγμα η Διεθνής Σύμβαση του 1946 για τη ρύθμιση της φαλαινοθηρίας και η Διεθνής Σύμβαση του 1954 για την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης από πετρέλαιο . Για μεγαλύτερη ανάλυση βλ. Patricia Birnie, Alan Boyle, Catherine Redgwell (2009), International Lawand the Environment , 3 rd edition, Oxford: Oxford University Press.