ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η Οπτική της Εγκληματολογίας της Κοινωνικής Αντίδρασης & της Κριτικής Εγκληματολογίας | 129 αστικής κουλτούρας και του καθωσπρεπισμού (αντι-καταναλωτισμός, αντι-κουλ- τούρα). Παράλληλα, εκδηλώνονται θορυβώδη σκάνδαλα (Watergate) που προ- βληματίζουν την κοινή γνώμη. Για πρώτη φορά γίνεται ευρέως αντιληπτό ότι το έγκλημα δεν αποτελεί σύμπτωμα μόνο κοινωνικής περιθωριοποίησης αλλά δε- σπόζει και στις τάξεις της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, δημιουργώντας ερωτήματα αφενός γύρω από τον τρόπο δράσης των ισχυρών και αφετέρου γύρω από τις διαφοροποιημένες διαδικασίες του νόμου απέναντι τους. 4 Από την άλλη, η μεταπολεμική συγκυρία συμπίπτει με μία περίοδο έντονης οικονομικής και πολιτισμικής ανάπτυξης, επέκτασης του κοινωνικού κράτους, διεύρυνσης της αγοράς εργασίας και της υλικής ευμάρειας. 5 Οι συνθήκες αυτές είχαν ως συνέπεια το άνοιγμα της κοινωνίας απέναντι σε νέες ιδέες και την αύξηση της κοινωνικής ανοχής απέναντι στη διαφορετικότητα, την καινοτομία, τον πειραματισμό και την κοινωνική μεταβολή. 6 Σε αυτό το πλαίσιο ριζοσπαστισμού και αναθεώρησης, αμφισβητούνται όλοι οι καθιερωμένοι τρόποι πρόσληψης του εγκληματικού φαινομένου, του δράστη και της ποινής. Στις αντίστοιχες εγκληματολογικές προσεγγίσεις, ο δράστης δεν εν- σαρκώνει πλέον την απειλή και την εικόνα του δημόσιου εχθρού. Αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις αναπαρίσταται ως καινοτόμος, επαναστάτης και ήρωας που επιχειρεί να ανατρέψει τη «βαλτωμένη» καθεστηκυία τάξη πραγμάτων. Με το ίδιο αναθεωρητικό πνεύμα αντιμετωπίζονται οι ποινές και ο θεσμός της φυ- λακής, γεγονός που αντανακλάται στην τάση μείωσης των ποσοστών φυλάκισης και στη δράση των κινημάτων για την κατάργηση των φυλακτικών κυρώσεων και την προστασία των δικαιωμάτων των κρατουμένων 7 . Καταλυτικός την περίοδο αυτή υπήρξε ο αναθεωρητικός στοχασμός του Michel Foucault στο διάσημο πλέ- ον σύγγραμμά του «Επιτήρηση και Τιμωρία» (1975), ασκώντας ισχυρή επίδραση στον τρόπο θεώρησης των τιμωρητικών συστημάτων. 8 Οι νέες αντιλήψεις θα βρουν πρόσφορο έδαφος στο πεδίο της παραβατικότητας ανηλίκων. Οι έρευνες που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο της ευρύτερης αντι-θετικι- στικής κατεύθυνσης, θα δώσουν έμφαση στις κοινωνικές διαδικασίες κατασκευής του στερεοτύπου του «επικίνδυνου νεαρού παραβάτη», καθώς και στις συνέπειες αυτού του χαρακτηρισμού αφενός στη συγκρότηση της προσωπικής του ταυτό- τητας και αφετέρου στον τρόπο δράσης των φορέων του επίσημου κοινωνικού ελέγχου. Εκτός όμως από την κριτική στο υπάρχον σύστημα ποινικής καταστο- λής, οι ριζοσπάστες εγκληματολόγοι θα εισηγηθούν μία νέα μορφή δικαιοσύνης, 4. Melossi, D. (2008), ό.π. 171-172, Βιδάλη, Σ. (2013), ό.π., σ. 160-161. 5. Κουκουτσάκη, Α. (2013), « Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Παρέκκλισης » , ό.π., σ. 24-25. 6. Melossi, D. (1999), «H κοινωνική θεωρία και οι μεταβαλλόμενες αναπαραστάσεις του εγκλημα- τία», ό.π., σ. 22. 7. Melossi, D. (2008), ό.π., σ. 173-175. 8. Cohen, S. (1988), Against Criminology , New Brunswick: Translation Books, σ. 10-11.