ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

134 | Νεανική Παραβατικότητα & Αντεγκληματική Πολιτική κοινωνικής απαξίας παραβάσεις, όπως οι μικροκλοπές, η αταξία και η ανυπακοή, αποκτά έναν ενεργητικό ρόλο στην κατεύθυνση συγκρότησης μίας πιο μόνιμης παρεκκλίνουσας- παραβατικής ταυτότητας. Σε αυτήν την προοπτική, η παρέκ- κλιση διακρίνεται σε δύο μορφές: α. την πρωτογενή, όπου το άτομο παραβιάζει για διάφορους λόγους έναν κανόνα και β. τη δευτερογενή, η οποία αναπτύσσεται όταν το άτομο αφομοιώσει τον χαρακτηρισμό που του αποδόθηκε, αναδιαμορ- φώνοντας την ταυτότητα του. 22 Ακολουθώντας την ανωτέρω συλλογιστική, ο Lemert υποστήριξε πως ο κοινω- νικός έλεγχος παράγει περαιτέρω παρέκκλιση και παραβατικότητα μέσα από το διαφορετικό νόημα που αποδίδεται από την κοινωνία και τους «σημαντικούς άλλους» στις συμπεριφορικές εκδηλώσεις και μέσα από την απορρόφηση και αφομοίωση, κατά την κοινωνική διαντίδραση, αυτού του χαρακτηρισμού από το ίδιο το δρών υποκείμενο. 23 Ωστόσο η θεωρία του επικρίθηκε, διότι δεν κατάφερε να ερμηνεύσει επαρκώς την αρχική (πρωτογενή) παρέκκλιση ούτε την διαδικα- σία σχηματισμού κανόνων που την νοηματοδοτούν. Tο τελευταίο αυτό ερώτημα απασχόλησε ιδιαίτερα τον Howard Becker. Ο Becker προχώρησε τη θεωρία της ετικέτας ένα βήμα παραπέρα, εστιάζοντας όχι μόνο στις κοινωνικές διεργασίες απόδοσης του χαρακτηρισμού και απορρό- φησης του στίγματος αλλά και στις διαδικασίες δημιουργίας του κανόνα. Η προ- βληματική του αναπτύσσεται σ’ένα πρωθύστερο στάδιο βάζοντας στο κάδρο της ανάλυσης όχι μόνο την εξέταση των συνεπειών της παραβίασης του νόμου, αλλά τον ίδιο το νόμο και την κατασκευή του, 24 προσφέροντας την αναγκαία θεωρητι- κή γέφυρα για το πέρασμα στις ριζοσπαστικές - κριτικές θεωρήσεις. Σύμφωνα με τις βασικές θέσεις του Becker: α. Η παρέκκλιση δημιουργείται από τις κοινωνικές ομάδες που θεσπίζουν τους κανόνες. β. Η εφαρμογή αυτών των κανόνων σε συ- γκεκριμένα άτομα έχει ως συνέπεια να χαρακτηρίζονται περιθωριακά. 25 γ. Εκείνο που διαχωρίζει τα άτομα και τις ομάδες ως προς την ικανότητα τους να θεσπίζουν 22. Lemert, E. M. (1951), Social Pathology: A systematic approach to the theory of sociopathic behavior, New York: Mc Graw-Hill, σ. 76. 23. Lemert, E. M. (1967), Human deviance, social problems, and social control, Englewood Cliffs-NJ: Prentice Hall., σ. v. 24. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: « Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της επι- στημονικής έρευνας και της θεωρίας πάνω στην παρέκκλιση ασχολείται περισσότερο με τα άτομα που παραβιάζουν κανόνες παρά με εκείνα που τους φτιάχνουν και τους επιβάλλουν. Εάν θέλουμε να επιτύχουμε πλήρη κατανόηση της παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς, πρέπει να βρούμε ισορροπία μεταξύ των δύο πιθανών εστιών έρευνας, Πρέπει να δούμε την παρέκκλιση καθώς και τους περιθω- ριακούς, που είναι η προσωποποίηση της αφηρημένης αντίληψης, ως τη συνέπεια μίας διαδικασίας αλληλεπίδρασης μεταξύ ατόμων, κάποια από τα οποία -προς εξυπηρέτηση των δικών τους συμ- φερόντων-κατασκευάζουν και επιβάλλουν κανόνες που συλλαμβάνουν κάποιους άλλους οι οποίοι -προς εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων-έχουν διαπράξει πράξεις χαρακτηριζόμενες ως παρεκκλίνουσες.» Becker, H. S. (2000), Οι περιθωριοποιημένοι. Μελέτες στην Κοινωνιολογία της πα- ρέκκλισης, Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη σ. 214. 25. Becker, H. S. (2000), ό.π., σ. 59.