ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η Οπτική της Εγκληματολογίας της Κοινωνικής Αντίδρασης & της Κριτικής Εγκληματολογίας | 135 κανόνες είναι τα διαφορετικά επίπεδα εξουσίας και δύναμης που κατέχουν με κριτήρια οικονομικά και κοινωνικά αλλά και λόγω φύλου, εθνικότητας ή ηλικίας. 26 δ. Οι κανόνες νομιμοποιούνται από την κυρίαρχη ιδεολογία και μέσω των «εργο- λάβων της ηθικής», οι οποίοι, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των ισχυρών, δια- μεσολαβούν για τη συγκρότηση κοινωνικών ερμηνειών γύρω από την κοινωνική ηθική, το γενικό καλό και το δημόσιο συμφέρον. 27 δ. Η διαδικασία ολοκληρώνεται μόλις ο κανόνας εφαρμοστεί σε συγκεκριμένα άτομα και «επανδρωθεί η αφηρη- μένη τάξη των περιθωριακών που δημιουργείται από τον κανόνα». 28 Η θεωρία της ετικέτας έθεσε μία σειρά από ερωτήματα στην εγκληματολογική σκέψη, διευρύνοντας το αντικείμενο μελέτης της. Τα ερωτήματα αυτά αφορούν αφενός τους ορισμούς γύρω από την κατασκευή, την κοινωνική αποδοχή και εμπέδωση των κανόνων και αφετέρου τους ορισμούς της παραβίασης τους. Έτσι, για να μπορέσει να ξεδιπλωθεί η σύνθετη σχέση διαντίδρασης του ποινικού φαι- νομένου θα πρέπει να απαντηθεί καταρχάς το ερώτημα: «από ποιον και με ποια κριτήρια κατασκευάζεται ο ποινικός νόμος και με βάση ποιες διεργασίες η τήρη- ση του θεωρείται φυσιολογική, ηθική και εύλογη». Από την άλλη, θα πρέπει να εξεταστούν τα κριτήρια με βάση τα οποία χαρακτηρίζονται ορισμένα άτομα ως «εγκληματίες» ή «επικίνδυνοι», αλλά και οι κοινωνικές διεργασίες επιτυχημένης απόδοσης αυτού του χαρακτηρισμού σε σημείο που το άτομο να αναπροσαρμό- ζει τον εαυτό του και τη συμπεριφορά του στη νέα πραγματικότητα (αφομοίωση της ετικέτας). 29 Ωστόσο, η θεωρία της ετικέτας επικρίθηκε για μονομερή εστίαση σε συμπερι- φορές κοινωνικής παρέκκλισης (ομοφυλοφιλία) ή σε «εγκλήματα χωρίς θύματα» (χρήση ναρκωτικών ουσιών), αποφεύγοντας να πάρει θέση απέναντι σε σοβα- ρά εγκλήματα, όπως η ανθρωποκτονία, ο βιασμός, η ενδοοικογενειακή βία ή τα εγκλήματα των ισχυρών (διαφθορά, οικονομικό και οργανωμένο έγκλημα), τα οποία -όπως και να χαρακτηριστούν- προκαλούν κοινωνική βλάβη και προ- 26. Becker, H. S. (2000), ό.π., σ. 68. 27. Becker, H. S. (2000), ό.π., σ. 197-202. 28. Σύμφωνα με τα λόγια του Becker: «Προτού οποιαδήποτε πράξη χαρακτηριστεί παρεκκλίνουσα και προτού οποιαδήποτε κατηγορία ανθρώπων θεωρηθεί και αντιμετωπιστεί ως περιθωριακή για τη διάπραξη της πράξης, κάποιος πρέπει να κατασκευάσει τον κανόνα που ορίζει την πράξη ως παρεκ- κλίνουσα. Οι κανόνες δεν δημιουργούνται αυτόματα. Ακόμα και αν μία πρακτική είναι επιβλαβής, το κακό πρέπει να αποκαλυφθεί και να επισημανθεί. Τα άτομα πρέπει να πιστέψουν ότι κάτι πρέπει να γί- νει γι’αυτό. Κάποιος πρέπει να επιστήσει την προσοχή του κοινού σ’ αυτά τα ζητήματα, να προσφέρει την ώθηση που χρειάζεται ώστε να διορθωθούν τα πράγματα και να κατευθύνει τις ενέργειες ώστε να οδηγηθούν στη σωστή κατεύθυνση προκειμένου να δημιουργηθεί κάποιος κανόνας. (…) Ευθύς όταν ένας κανόνας έχει πάρει τη μορφή του, πρέπει να εφαρμοστεί σε συγκεκριμένα άτομα προτού επανδρωθεί η αφηρημένη τάξη των περιθωριακών που δημιουργείται από τον κανόνα». Becker, H. S. (2000), ό.π., σ. 213-214. 29. Plummer, K. (1979)“Misunderstanding labeling perspectives,”in Downes, D., Rock, P. eds. (1979), Deviant Interpretations, Oxford: Martin Robertson, pp. 79-91: 88.